Kategoria: gramatyka

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Preteritum i Perfektum

Kiedy używamy w j. norweskim Preteritum a kiedy Perfektum

Użycie czasów preteritum i perfektum to nie lada wyzwanie dla większości uczących się norweskiego. Wiele osób zadaje pytania: czy jest w ogóle sens uczyć się tylu czasów? Nie wystarczy mi jeden? Okazuje się, że forma tego samego czasownika, tylko w innym czasie, może oddać zupełnie inne znaczenie.

I chociaż jest sporo zasad kiedy używamy którego czasu, to jeśli dopiero zaczynasz uczysz się różnicy pomiędzy Preteritum a Perfektum, to wystarczy, że zapamiętasz jedną główną:

Preteritum używamy kiedy mówimy o czynnościach zakończonych w określonym czasie w przeszłości. Perfektum, kiedy dana czynność zaczęła się w przeszłości i wciąż trwa lub chcemy podkreślić jej wpływ na teraźniejszość.

Wszystkie inne, bardziej szczegółowe zasady, zamieszczamy poniżej.

Preteritum

Czas preteritum tworzymy poprzez odmianę czasownika w zdaniu do jego drugiej formy. Czasowniki dzielimy na 4 grupy + czasowniki nieregularne a ich odmiany trzeba w większości nauczyć się na pamięć.

Czas Preteritum stosujemy wtedy, gdy:

1. Mówimy o czynnościach zakończonych + podajemy określony czas

Preteritum będzie zawsze prawidłowym wyborem jeśli podajemy KIEDY w przeszłości coś się zadziało.

Jeg jobbet i går.
Pracowałam wczoraj.

Jeg så Eurovision på lørdag.
Oglądałem Eurowizję w sobotę.

For to dager siden var jeg i Kraków.
Dwa dni temu byłam w Krakowie.

Preteritum będziemy używali zawsze kiedy występuję któreś z tego typu określeń:

  • i går 
    (wczoraj, przedwczoraj…)
  • på mandag
    (określony dzień tygodnia)
  • for 5 år siden
    (wyrażenie x lat, dni, godzin, temu…)
  • i går kveld
    (zbitki typu wczoraj wieczorem….)
  • i juni/juli
    (określony miesiąc)
  • i 2015
    (określony rok)

2. Zdajemy relację z jakiegoś wydarzenia.

Czasu preteritum użyjemy taże kiedy opowiadamy o jakimś wydarzeniu z przeszłości i jego następstwach. Tak, jakbyśmy chcieli napisać o nim książkę.

Først spiste vi snacks. Etterpå drakk vi shots. Til slutt kastet noen opp.
Najpierw zjedliśmy przekąski. Potem wypiliśmy shoty. Na koniec kilka osób wymiotowało.

Først besøkte jeg foreldrene mine. Etterpå syklet jeg. Jeg var på grillfest med vennene mine.
Najpierw odwiedziłem moich rodziców. Potem jeździłem na rowerze. Byłem na grillu z moimi przyjaciółmi.

3. Mówimy o nierzeczywistych sytuacjach.

Czasu preteritum używamy przy zdaniach warunkowych, często z wykorzystaniem Hvis + czasownika modalnego w tym samym czasie.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke selge dette huset.
Gdybym był tobą, nie sprzedałbym domu.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke gjøre det.
Gdybym była tobą, nie zrobiłabym tego.

Hvis jeg var rik, skulle jeg besøke alle verdens land.
Gdybym była bogata, zwiedziłabym wszystkie kraje świata.

4. Kiedy chcemy być bardzo uprzejmi.

Jednym ze sposobów, nadania naszej wypowiedzi upejrzemego tonu, jest zmiana czasownika (szczególnie modalnego) na czas Preteritum. Norwedzy nie stosują tak dużo słówka „proszę”, możesz więc często spotkać się z tą konstrukcją.

Kunne du bringe papirene fra kontoret?
Czy mógłbyś przynieść dokumenty z biura?

Det var god kaffe.
To była dobra kawa.

Kursy języka norweskiego - perfektum czy preteritum

Perfektum

Czas Perfektum to czas przeszło-teraźniejszym. Zdania z jego użyciem muszą więc być w jakiś sposób powiązane z teraźniejszością. Pasuje on w sytuacjach, kiedy dana sytuacja wciąż trwa, lub jej efekty wciąż się utrzymują.
Czas ten tworzymy poprzez dodanie do trzeciej formy czasownika Har.

❗️ OSOBA + HAR + OSTATNIA FORMA CZASOWNIKA Z TABELI (SPIST, GJORT, VÆRT osv.)

Jeg har vært i Spania.
(zdanie twierdzące)

Har du vært i Spania?
(pytanie przez inwersję, Har jest na 1. miejscu)

Jeg har ikke vært i Spania.
(Przeczenie. Ikke stawiamy po har)

Czasu tego użyjemy gdy:

1. Skupiamy się na czynności, a nie na czasie kiedy coś zostało wykonane.

Jeg har spist.
Zjadłam.

Jeg har lest denne boka.
Przeczytałam tą książkę.

Jeg har lagd middag.
Zrobiłem obiad.

Ale Uwaga! Jeśli mówimy kiedy coś się wydarzyło, używamy znów Preteritum.
Har du lest denne boka? -> Ja, jeg leste den for to dager siden. 

2. Kiedy mówimy o czynności, która zaczęła się w przeszłości i trwa dalej.

Jeg har bodd i Norge i fem år.
Mieszkam w Norwegii od 5 lat.

Jeg har vært i Tyskland i 3 dager.
Jestem w Niemczech od 3 dni.

Jeg har ikke jobbet på to dager.
Od dwóch dni nie pracuję.

Vi har ikke sett hverandre på lenge.
Nie widzieliśmy się od długiego czasu.

3. Mówimy o czynności, która musi zostać wykonana przed inną czynnością (w teraźniejszość i przyszłości)

Når jeg har spist middag, skal jeg på tur.
Jak zjem, pójdę na spacer.

Når jeg har kommet hjem, skal jeg lære norsk.
Jak wrócę do domu, pouczę się norweskiego.

4. Opowiadamy o doświadczeniach życiowych.

Perfektum to też domena doświadczeń życiowych. Jeśli chcemy powiedzieć, że zawsze lub nigdy czegoś nie robiliśmy to użyjemy właśnie tego czasu. 

alltid   ->  Jeg har alltid kommet på jobb presis.
zawsze – Zawsze przychodzę do pracy na czas.

ofte -> Jeg har ofte våknet om natten.
często – Często budzę się w nocy.

aldri -> Jeg har aldri vært i Tyskland.
nigdy – Nigdy nie byłem w Niemczech.

noen gang  -> Har du noen gang spist reker?
kiedyś – Czy jadłeś kiedyś krewetki?

i det siste  -> I det siste har jeg vært i Ålesund.
ostatnio – Ostatnio byłam w Ålesund.

nettopp -> Jeg har nettopp snakket med ham.
właśnie – Właśnie z nim rozmawiałem.

allerede -> Jeg har allerede våknet opp.
już – Już się obudziłam.

5. Mówimy o okresach, które jeszcze się nie zakończyły:

Jeżeli w zdaniu mówimy o jakiś okresie, który wciąż trwa, np. dzisiaj, w tym tygodniu czy w tym roku, to wciąż użyjemy Perfektum, pomimo, że podajemy określony czas. Ponieważ ten okres wciąż trwa, nie należy jeszcze całkiem do przeszłości (nie możemy więc użyć Perfektum).

i dag   -> Jeg har spist bare et måltid i dag.
dzisiaj – Dzisiaj zjadłam tylko jeden posiłek.

denne uka -> Denne uka har jeg spilt fotball.
w tym tygodniu – W tym tygodniu grałam w piłkę nożną.

i år -> Jeg har reist til Norge i år.
w tym roku – Byłam w Norwegii w tym roku.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Være czy bli?

Być czy nie być? A może… być czy stawać się? Oto jest pytanie które powinniśmy zadać sobie ucząc się norweskiego. A to dlatego, że słówka „å være” oraz „å bli” używane są często zamiennie, a nie powinny. Każde z nich ma swoje odrębne znaczenie i jest używane w konkretnych sytuacjach. Aby używać ich poprawnie, musimy zastanowić się czy dana sytuacja jest stała czy zmienna.

Å VÆRE - być

Słówko være oznacza być. W czasie teraźniejszym odmieniamy je do „er” a w czasie przeszłym do „var”, perfektum „har vært”. Være użyjemy kiedy opisujemy sytuację która jest:

– stała
– niezmienna
– trwa aktualnie lub miała miejsce w przeszłości
– opisujemy umiejscowienie czegoś w przestrzeni

Użycie være będzie więc poprawne w tego typu zdaniach:

Jeg er student. – Jestem studentem.
Han er en far. – On jest ojcem.
Skoene er dyre. – Buty są drogie.
Det var varmt i går. – Bylo ciepło wczoraj.
Vi var på kino for to dager siden. – Byliśmy w kinie 2 dni temu.
Hun har vært syk lenge. – On był długo chory.

Å bli - stawać się, zostawać

Bli używamy wtedy, kiedy zaszła jakaś zmiana. Stan A zmienił się w stan B. Np. nastrój zmienił się z dobrego w zły, było słońce ale teraz jest deszcz, w związku z inflacją ceny wzrosły, ukończyłam studia i zostałam lekarzem.
Bli odpowiadać będzie więc takim słówkom jak „stawać” czy „zostawać”, użyjemy go kiedy chcemy zwrócić uwagę rozmówcy na to jaka zmiana zaszła.

Jeg var glad men katten knuste vasen og jeg ble sint. – Byłam zadowolona ale kot zbił wazę i się wkurzyłam.
Alt ble dyrt i det siste. – Wszystko stało się drogie ostatnio.
Jeg blir lege om 2 år. – Zostanę lekarzem za 2 lata.
Været ble dårlig. – Pogoda zrobiła się kiepska.
Neste sommer blir vi gift. – W następne lato będziemy małżeństwem.

W zdaniach w czasie przyszłym Være zamieniamy na Bli:
Han er syk. – Han blir syk.
On jest chory. – On będzie chory.
Vi er hjemme. – Vi blir hjemme.
Jesteśmy w domu. – Będziemy w domu.
Du er arbeidsledig. – Du blir arbeidsledig.
Jesteś bezrobotny. – Będziesz bezrobotny.

W niektórych kontekstach możemy też używać ich zamiennie:

Vil du bli/være med?
Chcesz iść z nami?

Jeg blir her/Jeg vil være her.
Zostanę tutaj/ Chcę tutaj zostać.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Hel, hele, alt, alle… Jak jest stosować?

Hei! W tym wpisie na tapetę bierzemy przymiotniki kwantyfikujące które poznajemy zazwyczaj już na samym początku nauki: hel i all. Słówka te określają ilość całkowitą czegoś i oznaczają „całe” lub „wszystkie” i często są stosowane zamiennie, co nie zawsze jest gramatycznie poprawne. Chociaż „hel” i „all” oznaczają prawie to samo, musimy ich używać zgodnie z pewnymi zasadami. Już wyjaśniamy o co chodzi :).

All i Alt + rzeczownik niepoliczalny

„All” używamy z rzeczownikami niepoliczalnymi które mają rodzajnik męski (en) lub żeński (ei) a „alt” z tymi które są rodzaju nijakiego (et).
Rzeczowniki niepoliczalne to takie których nie możemy ławo policzyć, jak płyny, gazy czy produkty na wagę, np. kawa, woda, jedzenie, ser, szynka.
All i Alt oznaczają całość czegoś.

Vi spiste all maten.
Zjedliśmy całe jedzenie.

Du drakk all kaffen.
Wypiłeś całą kawę.

Hun spilte alt vannet.
Ona wylała całą wodę.

Jeg forstår alt.
Rozumiem wszystko.

Han vet ikke alt.
On nie wie wszystkiego.

Alle + określone rzeczowniki policzalne

„Alle” jest bardzo nadużywane i stosowane we wszystkich sytuacjach z pominięciem innych przymiotników. Jest to niepoprawne i „alle” stosujemy jedynie w połączeniu z rzeczownikami policzalnymi. W tym złożeniu występują one w formie określonej.

De leste alle bøkene.
Oni przeczytali wszystkie książki.

Alle gjestene gikk hjem.
Wszyscy goście poszli do domu.

Vi inviterte alle vennene våre.
Zaprosiliśmy wszystkich naszych przyjaciół.

Barna spiste alle smørbrødene.
Dzieci zjadły wszystkie kanapki.

W sytuacjach kiedy mówimy o czymś ogólnym, nie o konkretnej, określonej grupie, możemy użyć też formy nieokreślonej rzeczownika.

Alle mennesker som trener er i god form.
Wszyscy ludzie którzy trenują są w dobrej formie.

Jeg liker alle norske sanger.
Lubię wszystkie norweskiego piosenki.

Hel i Helt + rzeczownik nieokreślony w liczbie pojedynczej

„Hel” używamy z rzeczownikami policzalnymi które mają rodzajnik męski (en) lub żeński (ei) a „helt” z tymi które są rodzaju nijakiego (et). Słówka te stosujemy jedynie kiedy mówimy o pojedynczej rzeczy, która jest w formie nieokreślonej, tj. przed rzeczownikiem stoi rodzajnik.

Han spiste en hel kake.
On zjadł całe ciasto.

Vi sov en hel dag.
My spalimy cały dzień.

Du har et helt rom for deg selv.
Ty masz cały pokój dla siebie.

Hun skrev ei hel side.
Ona zapisała całą stronę.

Hele + rzeczownik określony w liczbie pojedynczej

„Hele” stosujemy w takiej samej sytuacji jak „hel”i „hele” ale mamy na myśli konkretną rzecz, rzeczownik jest więc w formie określonej.

Vi sov hele dagen.
Spaliśmy cały dzień.

Han leste hele bøka.
Przeczytałam całą książkę.

Hele kaken er til deg.
Całe ciasto jest dla ciebie.

Jeg reiste rundt hele verden.
Objechałam cały świat.

W tego typu zdaniach często używane jest Alle, co jest błędem. Jeśli powiemy „alle verden”, będzie to znaczyło, że światów jest więcej a jeśli mamy na myśli tylko naszą planetę, to jest ona jedna :). Pamiętaj więcej: hele – pojedyncza rzecz, alle – liczba mnoga, wiele rzeczy.

 

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Når czy Da? Jak powiedzieć „kiedy” po norwesku?

Kursy języka norweskiego online - Når czy da

Kiedy używamy Når a kiedy Da?

W języku norweskim są dwa słówka, które odpowiadają naszemu „kiedy”: når oraz da. Wprowadza to trochę zamieszania i pojawia się pytanie jak ich poprawnie używać. Sprawa nie jest skomplikowana, ale mimo to błędy zdarzają się nawet wśród samych Norwegów! Także czytaj dalej, a w mgnieniu oka opanujesz te kilka prostych zasad i być może skorygujesz nawet native-speakerów :).

Den gangen da, hver gang når.

Po pierwsze zapamiętaj tą główną zasadę, wyjaśnia ona różnicę pomiędzy tymi dwoma słówkami:
Den gangen da, hver gang når. – Tamtego razu da, każdego razu når.
Oznacza ona, że słówka „da” będziemy używać jedynie w sytuacji kiedy coś wydarzyło się 1 raz, w przeszłości. Słówka „når” natomiast odwrotnie – kiedy jakieś wydarzenie powtarzało się wiele razy.

1. Sytuacja wydarzyła się jednorazowo w przeszłości.

To jest właśnie domena „DA”. Będziemy go używali w zdaniach typu:

Da jeg reiste til England, fikk jeg en ny jobb.
Kiedy wyjechałam do Anglii, dostałam nową pracę.
(Wyjechałam do pracy tylko raz i dostałam pracę tylko raz.)

Da vennen min giftet seg, ble jeg invitert til bryllup.
Kiedy mój przyjaciel się ożenił, zostałem zaproszony na ślub.
(Ożenił się tylko raz, w przeszłości.)

UWAGA! Zasada ta obowiązuje też, do bardzo długich wydarzeń czy okresów w przeszłości. „Da” będziemy używać mówiąc np. o swoim dzieciństwie, okresie studiowania czy innych sytuacjach trwających wiele lat.

Da jeg var liten, bodde vi i Tyskland.
Jak byłam mała, mieszkaliśmy w Niemczech.
(Mieszkałam tam przez wiele lat, ale tylko raz.)

Da jeg jobbet på butikken, hadde jeg ikke mye penger.
Kiedy pracowałem w sklepie, nie miałem za dużo pieniędzy.
(Również sytuacja która mogła trwać długo, ale była jednorazowa.)

Jedynie w tych kontekstach użyjemy Da, we wszystkich innych będziemy stosować Når.

2. Sytuacja w przeszłości powtarzała się.

Jeżeli natomiast chcemy opowiedzieć o czymś, co działo się w przeszłości ale systematycznie, zastosujemy Når. Zmodyfikujemy przykłady z punktu pierwszego, tak, aby pasowały pod tą zasadę.

Jeg reiste til England når jeg fikk ny jobb.
Wyjeżdżałem do Anglii jak dostawałem nową pracę.
(Sytuacja wydarzyła się kilkukrotnie.)

Når vennene mine giftet seg, ble jeg invitert til bryllupet.
Kiedy moi przyjaciele się żenili, dostawałam zaproszenie na ślub.
(Żeniło się wielu przyjaciół, wiele razy.)

Lub inny przykład, znany większości z nas 🙂

Når jeg besøkte besteforeldrene mine, spiste jeg for mye.
Kiedy odwiedzałem moich dziadków, jadłem za dużo.
(Za każdym razem.)

3. Sytuacja wydarzy się w przyszłości.

Do przyszłości również będziemy zawsze używać Når.

Når jeg blir rik, vil jeg kjøpe et stort hus med en basseng.
Kiedy będę bogaty, kupię duży dom z basenem.
(W przyszłości, miejmy nadzieję :))

Når du er ferdig med hjemmeleksen, kan du gå ut å leke.
Kiedy skończysz odrabiać lekcje, możesz wyjść na dwór się pobawić.

Jeg skal bake en kake når jeg har tid.
Upiekę ciasto kiedy będę miała czas.

 

4. Zwyczaje i nawyki

Når używamy także kiedy mówimy o powtarzalnej sytuacji w teraźniejszości, czyli o zwyczajach, nawykach i przyzwyczajeniach.

Jeg ser på tv når jeg spiser.
Oglądam telewizor kiedy jem.
(Zawsze lub zazwyczaj, tak czy inaczej czynność jest powtarzalna)

Når hun er syk, sover hun mye.
Kiedy ona jest chora, dużo śpi.

Han vil være alene når han er stresset.
On chce być sam, kiedy jest zestresowany.

5. Zdania pytające

W pytaniach, jeśli chcemy zapytać „kiedy”, użyjemy zawsze tylko i wyłącznie Når.

Når begynner filmen?
Kiedy zaczyna się film?

Når har du tid?
Kiedy masz czas?

Når går bussen?
Kiedy odjeżdża autobus?

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Litt czy Lite?

Na pierwszy rzut oka słówka „litt” oraz „lite” wyglądają bardzo  podobnie i wiem, że wielu początkujących kursantów stosuje je zamiennie. Oba znaczą przecież „trochę”, prawda?
No właśnie nie do końca. Zobaczymy jaka jest różnica.

LITT - trochę

LITE - mało

Zacznijmy od słówka „litt”, tutaj sprawa jest prostsza, ponieważ rzeczywiście będziemy go używać, kiedy chcemy powiedzieć, że mamy jakąś małą ilość czegoś niepoliczalnego. Słówko to ma wydźwięk pozytywny. Rzeczowniki niepoliczalne, to takie których nie da się łatwo policzyć, czyli np. ciecze (deszcz, woda, cola), gazy, rzeczy na wagę: sery, wędliny, cukier  Np.
Jeg har:  litt brød – Mam trochę chleba.
litt skinke – trochę szynki
litt kaffe – trochę kawy

Lub w takich zdaniach jak
Vent litt! – Zaczekaj chwilę!
Fortell litt om deg selv. – Opowiedz trochę o sobie.

„Lite” natomiast podkreślą, że czegoś jest niewiele, wręcz za mało i ma ono wydźwięk negatywny. Używając tego słówka podkreślamy, że czegoś brakuje, czegoś jest nie wystarczająca ilość. Jak w tych zdaniach:
Jeg snakker litt norsk. – Mówię trochę po norwesku. (Mamy na myśli, że potrafimy mówić po norwesku i chętnie podejmiemy rozmowę w tym języku.)
Jeg snakker lite norsk. – Bardzo mało mówię po norwesku. (Nie znam tego języka, nie chcę z tobą rozmawiać.)

Czy:
Jeg har litt penger. – Mam trochę pieniędzy. (Mam pieniądze.)
Jeg har lite penger. – Mam mało pieniędzy. (Nie mam pieniędzy, brakuje mi)

Zwracaj więc uwagę które słówka używasz i co chcesz wyrazić!

Kilka innych przykładów użycia:
I året var det veldig tørt og lite regn. – W tym roku było bardzo sucho i mało deszczu.
Det var lite mat på festen. – Na imprezie było mało jedzenia.

Słówka „lite” i „litt” nie odmieniają się i zawsze po nich stawiamy rzeczownik w formie nieokreślonej.

LITE - mały

„Lite” ma jeszcze drugie znaczenie i oznacza „mały”, ale jedynie w rodzaju nijakim (słówka o rodzajniku „et”) liczby pojedynczej. Np.
et lite barn – małe dziecko
et lite hus – mały dom
et lite bord – mały stół

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Za godzinę, 2 dni temu i każdego lata… Norweskie przyimki czasu

Jaka jest różnica pomiędzy „om sommeren” a „i sommer”? Kiedy używamy”om en uke” a kiedy „i en uke”? Jak powiedzieć, że coś wydarzyło się miesiąc temu? Tego wszystkiego dowiesz się z tego wpisu.

Które "morgen" co znaczy?

Słowo morgen ma mnóstwo form i znaczeń. Tutaj znajdziecie najważniejsze okoliczniki czasu z tym słowem.

en morgen – poranek

om/på morgenen – rano

i morges – dzisiaj rano

i morgen tidlig – jutro rano

i morgen – jutro

i overmorgen – pojutrze

mandag morgen – w poniedziałek rano

Jak widzisz, wiele określeń czasu łączy się z przyimkiem „i”. Nie tylko słówko „morgen”.

i fjor – w zeszłym roku

i forgårs – przedwczoraj

 i går – wczoraj

Na poniższej lini czasu przedstawiamy te bardziej problematyczne.

"Tego lata" vs "latem"....

Pory roku łączą się z wieloma przyimkami: i, om lub til. W zależności od tego którego użyjesz, wyrażenie będzie oznaczało najbliższą porę roku, następną lub będzie to uogólnienie, mówiące o tym, co się zazwyczaj wtedy dzieje. 

😎I SOMMER – tego lata (może to być lato, które aktualnie trwa, będzie trwało lub już minęło)

☀️OM SOMMEREN – latem (nie mamy na myśli konkretnego lata, natomiast opisujemy to, co się latem dzieje)

🌤TIL SOMMEREN – tego lata (tutaj mówimy o pierwszym lecie, które nastąpi)

Zwróć też uwagę, że po „om” oraz „til” mamy formę określoną (sommerEN), natomiast po „i” – nie.

Jak powiedzieć, że coś wydarzy się za miesiąc lub za godzinę?​

Przyszłość jest domeną przyimka „om”. Jeśli więc chcesz powiedzieć, że coś wydarzy się za tydzień, lub za godzinę. Dodaj po prostu „om” przed odpowiednie słówko. W takich zdaniach możemy użyć czasownika w czasie teraźniejszym lub przyszłym, np. ze „skal”.

🇳🇴🇵🇱
De kommer om fem minutter.Oni przyjdą za pięć minut.
Hun kommer tilbake om en uke.Ona wróci za tydzień.
Han skal reise om fem dager.On wyjedzie za pięć dni.
Jeg møter henne om en time.Spotkam się z nią za godzinę.

A jak powiedzieć, że coś wydarzyło się x czasu temu...?

Aby stworzyć zdanie, mówiące o tym kiedy w przeszłości coś się wydarzyło, potrzebujemy wyrażenia „for….siden”. Pomiędzy wstawiamy okres czasu, o którym mówimy. Czasownik jest w czasie przeszłym.

🇳🇴🇵🇱
Jeg var hos legen for 2 dager siden.Byłam u lekarza 2 dni temu.
Vi var i Italia for 5 år siden.Byliśmy we Włoszech 5 lat temu.
Hun var arbeidsledig for 2 månader siden.Ona była bezrobotna 2 miesiące temu.
Han skrev en bok for 3 år siden.On napisał książkę 3 lata temu.

Pamiętaj, że musisz użyć zarówno „for” jak i „siden”! Samo „siden” nie wystarczy!

Co jeśli chcemy podkreślić jak długi czas trwało dane wydarzenie...?

Jeśli chcemy powiedzieć JAK długo coś trwało, a nie kiedy, z pomocą przyjdzie nam przyimek „I”, stawiany przed określeniem czasu. Tego typu zdania mogą występować w różnych czasach, w zależności od tego, czy dana czynność się skończyła, czy jeszcze trwa lub czy wydarzy się w przyszłości.

1. Czynność trwa nadal.

🇳🇴🇵🇱
Jeg har vært her i fem dager.Jestem tutaj od 5 dni.
Hun har vært hjemme i to dager.Ona jest w domu od 2 dni.
Han har vært på ferie i tre måneder.On jest na wakacjach od 3 miesięcy.

2. Czynność jest zakończona.

🇳🇴🇵🇱
Jeg var der i fem dager.Byłam tam przez 5 dni.
Hun var hjemme i to dager.Ona była w domu przez 2 dni.
Han var på ferie i tre måneder.On był na wakacjach przez 3 miesiące.

3. Czynność wydarzy się w przyszłości.

🇳🇴🇵🇱
De skal være her i fem dager.Oni spędzą tu 5 dni.
Hun skal være hjemme i to dager.Ona będzie w domu przez dwa dni.
Han skal ha ferie i tre måneder.On będzie na wakacjach przez trzy miesiące.

Przyimki te często się mylą, zalecamy więc dobrze je przećwiczyć. A jeśli szukasz lektora lub kursu języka norweskiego, zapraszamy na nasze kursy grupowe oraz zajęcia indywidualne. 

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

HVA SOM HELST – Wyrażanie obojętności

Cokolwiek, kiedykolwiek… czy da się tak powiedzieć po norwesku? Jasne, że tak! Obojętność lub zgodę na wszystko w języku norweskim możemy wyrazić za pomocą wyrażeń takich jak hva som helst, når som helst og hvem som helst.

Dodaj po prostu słówko pytające do „som helst” sprawa załatwiona! Np.

Hva vil du drikke? – Hva som helst. (Cokolwiek)

Når kan du komme? – Når som helst. (Kiedykolwiek)

Hvem kan gjøre det? – Hvem som helst. (Ktokolwiek)

Hvor vil du gå? – Hvor som helst. (Gdziekolwiek)

 

Hva som helst - grafika
Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Norweskie konstrukcje: enten, eller… både, og…

Albo, albo... zarówno, jak i...

Jak używać norweskich konstrukcji enten – eller, verken – eller oraz både – og?

Wszystko zależy od Waszych preferencji i tego, co chcecie wyrazić i jakie opcje bierzecie pod uwagę. Użycie tych wyrażeń z przykładami zdań znajdziecie poniżej.

ENTEN - ELLER

używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że jedna z opcji jest poprawna (ALBO – ALBO):

Hun skal rydde her enten i dag eller i morgen.
(Ona posprząta albo dzisiaj, albo jutro)

VERKEN - ELLER

używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że żadna z opcji nie jest poprawna (ANI – ANI):

Jeg liker verken kaffe eller te.
(Nie lubię ani kawy ani herbaty)

BÅDE - OG

używamy, kiedy chcemy powiedzieć, że wszystkie opcje są poprawne (ZARÓWNO – JAK I):

Jeg har jobbet både i byen og på landet.
(Pracowałem zarówno w mieście, jak i na wsi)

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Czasowniki frazowe II

Norweskie czasowniki frazowe z ,,å holde"

Czasowniki frazowe to połączenia czasownik + przyimek lub przysłówek które często diametralnie zmieniają znaczenie czasownika. W języku norweskim jest ich sporo i są często używane, dlatego więc warto systematycznie się ich uczyć. Poniżej zamieszczamy tabelę zawierającą czasowniki frazowe ze słówkiem ,,holde” oraz przykłady ich użycia w zdaniu.

Sprawdź też pierwszą część wpisów na ten temat tutaj. 

 

holde ut

wytrzymać

Jeg prøver å holde ut i denne jobben, men det er så vanskelig!

å holde på med

zajmować się czymś

Jeg holder på med å pusse opp leiligheten min.

å holde med

zgadzać się z kimś, stać po czyjejś stronie

Jeg holder med henne, for hun er rett. 

å holde på

zapowiadać się na wydarzenie czegoś/omal…

Han holdt på å drepe meg, men plutselig ble han pågrepet av politiet. 

å holde opp

przestać

Kan du holde opp å røyke?

å holde fra hverandre

rozróżniać od siebie

De er så like! Det er så utfordrende å holde dem fra hverandre.

å avholde seg fra

wstrzymać się od

Dessverre avholdt seg mange fra å stemme.

å oppholde

zajmować komuś czas, zatrzymywać kogoś

Ikke opphold henne lenger! Hun har jo så mye å gjøre.

å oppholde seg

przebywać

Han oppholder seg i Norge nå.

å bli avholdt

odbyć się

Møtet blir avholdt på kontoret vårt.

å forholde seg til

odnieść się do, ustosunkować się do

Kan du forholde deg til denne saken?

å overholde

dotrzymać (terminu)

Husk å overholde søknadsfristen!

 

 

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Zdania z SOM

Który, która, które...

Łączenie zdań prostych za pomocą zaimka względnego SOM jest stosunkowo proste, ale jest kilka istotnych zasad, o których trzeba pamiętać. Zaimek względny SOM funkcjonuje przede wszystkim jako spójnik podrzędności, więc obowiązują tutaj wszelkie zasady dotyczące tworzenia zdań złożonych. Czasami okazuje się również, że wyraz SOM można najzwyczajniej w świecie pominąć. 

❗️Łączenie zdań za pomocą SOM wygląda następująco:

1) Tradycyjnie:

Jeg har en hund. Den heter Benek. → Jeg har en hund som heter Benek.

Hun har et hus. Det er stort. → Hun har et hus som er stort.

2) W tym przypadku okoliczniki zdaniowe (sjelden, ofte, ikke, også….) stoją przed czasownikiem w zdaniu podrzędnym -> czyli zdaniu po SOM.

Vi har noen naboer. De bråker alltid om natta. → Vi har noen naboer som alltid bråker om natta.
Det er mange i klassen. De klarer sikkert eksamen. → Det er mange i klassen som sikkert klarer eksamen.

3) Tutaj przyimek w zdaniu podrzędnym ląduje na końcu zdania 🙂

Vi har mange venner. Vi liker å være sammen med dem. → Vi har mange venner som vi liker å være sammen med.

Jeg har en gammel tante. Jeg ringer ofte til henne. → Jeg har en gammel tante som jeg ofte ringer til.

4) SOM czasami można pominąć -> jeśli po połączeniu zdań mamy w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym podmiot. Ale nigdy nie będzie błędem pominięcie som 🙂

Hun har katter. Hun elsker dem. → Hun har katter (som) hun elsker.   

Eva spiser en kake. Hun har nettopp bakt den. -> Eva spiser en kake hun nettopp har bakt.

A teraz wykonaj ćwiczenia. Zapisz zdania ręcznie, najlepiej w Twoim zeszycie do norweskiego. Następnie porównaj swoje odpowiedzi z naszym kluczem. 

✍️ Ćwiczenie
Przetłumacz zdania.

  1. Znam dziewczynę, która nazywa się Ingrid.

  2. Znam mężczyznę, który nazywa się Stig.

  3. Ali ma kota, który jest czarny.

  4. Ola pochodzi z miasta, które leży w Norwegii.

  5. Dziecko ma rower, który jest czerwony.

  6. Czytasz książlę, która jest śmieszna.

  7. Sigrun mieszka w domu, który jest stary.

  8. Eva mieszka w mieście, które kocha.

  9. Anne ma ogród, o którym często rozmawia.

  10. Przeprowadzamy się do Oslo, które kochamy.
  1. Sigrid ma nowe krzesło, które maluje.

  2. Erik pracuje w firmie, o której często opowiada.

  3. Eva nie lubi psów, które szczekają.
  4. Anne rozmawia o mężczyźnie, który jest przystojny.

  5. Adam mieszka razem z Evą, która jest słodka.

  6. Wczoraj jadłem jedzenie, którego nie lubię.

  7. Chodziłem na kurs norweskiego, na którym nie rozmawialiśmy.

  8. Eva ma ukochanego, o którym często rozmawia.

  9. Zacząłem pracę w firmie, która nigdy nie daje wypłaty.

  10. Używam telefonu, który często się chodzi wolno. 

Fasit

  1. Jeg kjenner ei jente som heter Ingrid.
  2. Jeg kjenner en mann som heter Stig.
  3. Ali har en katt som er svart.
  4. Ola kommer fra en by som ligger i Norge.
  5. Barnet har en sykkel som er rød.
  6. Du leser ei bok som er morsom.
  7. Sigrun bor i et hus som gammelt.
  8. Eva bor i en by hun elsker.
  9. Anne har en hage hun hyppig snakker om.
  10. Vi skal flytte til Oslo vi elsker.
  11. Sigrid har en ny stol hun maler.
  12. Erik jobber i et firma han ofte snakker om.
  13. Eva liker ikke hunder som bjeffer.
  14. Anne snakker om en mann som er kjekk.
  15. Adam bor sammen med Eva som er søt.
  16. I går spiste jeg mat jeg ikke liker.
  17. Jeg gikk på norskkurs vi ikke snakket på.
  18. Eva har en kjæreste hun ofte snakker om.
  19. Jeg begynte i et firma som aldri gir lønn.
  20. Jeg bruker en mobil som ofte går sakte.

Norsk Na spółka z o.o.
ul. Główna 45A,
57-350 Kudowa-Zdrój
REGON: 522935420
NIP: 8831874823

Facebook Instagram Youtube Tiktok

Korzystając z tej strony akceptujesz postanowienia regulaminu i oświadczasz, że zapoznałeś się z polityką prywatności.

Copyright © 2023 Norsk nå | created by logotype.png.studio