fbpx
Strona główna » poziom A1-A2
Strona główna » poziom A1-A2
Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Czasowniki modalne

Części mowy, którymi określamy umiejętności, obowiązki i chęci, należą do pierwszych i jednych z ważniejszych, które poznajemy podczas nauki większości języków obcych. Nie inaczej jest w języku norweskim. Czasowniki modalne są niezbędne do konstruowania najprostszych zdań w codziennej komunikacji. Jest ich zaledwie pięć, więc utrwalenie ich nie należy do trudnych zadań — a ze wskazówkami zawartymi w tym artykule z pewnością będzie łatwiejsze!

Czasowniki modalne – czym są i jak się odmieniają?

W języku norweskim określa się je jako hjelpeverb lub modalverb. Podstawową rolą tych słów jest wyrażenie zamiarów, przekonania, zalecenia, instrukcji, chęci, a także preferencji. Czasowniki modalne, zwane również posiłkowymi, w bezokoliczniku i czasie teraźniejszym brzmią następująco:

  • å burde – bør (powinieneś/powinnaś),
  • å kunne – kan (możesz, umiesz),
  • å måtte – må (musisz),
  • å skulle – skal (można go przetłumaczyć jako „masz, będziesz”, choć jego znaczenie jest znacznie szersze i można go używać niemalże we wszystkich zdaniach, które opowiadają o planach i zamiarach),
  • å ville – vil (chcesz, będziesz).

Na początkowym etapie nauki powyższe słówka często wprowadzają nieco chaosu do notatek – a to dlatego, że każdy z nich ma nieco inną odmianę w czasie teraźniejszym. Intuicyjne używanie czasowników modalnych w formułowaniu zdań nie będzie zatem możliwe, jeśli nie nauczysz się ich na pamięć. W codziennej komunikacji odgrywają jednak ogromną rolę, dlatego warto dobrze je poznać już na pierwszych lekcjach!

Jak umieścić czasowniki modalne w konstrukcji zdania?

Najważniejszą zasadą — o której na początkowym etapie nauki często zapominamy — jest to, że po hjelpeverb zawsze pojawia się czasownik lub przysłówek kierunkowy w bezokoliczniku, np.:

  • „Jeg vil kjøpe en sykkel.” („Chcę kupić rower.”),
  • „Hun skal ut på tur.” („Ona jedzie na wycieczkę.”),
  • „Jeg må vaske klær.” („Muszę zrobić pranie.”).

Doskonałym przykładem użycia modalnych części mowy jest jedno z pierwszych pytań, które słyszymy na kursach językowych, a mianowicie: „Kan du snakke norsk?” („Czy umiesz mówić po norwesku?”). W przeciwieństwie do innych, podobnych konstrukcji zdań, tutaj bezokolicznik będzie występował bez „å” na początku.

Jeśli hjelpeverb wydają Ci się trudne, zauważ, że podobne konstrukcje zdań często stosujemy również w języku polskim. Na co dzień przecież mówimy „umiem zrobić”, „chcę się przygotować” czy „planuję wyjechać”. Norweskie czasowniki modalne, kiedy przyswoimy już ich nieregularną odmianę oraz zasady używania połączonych z nimi przysłówków, stają się bardzo intuicyjne w codziennym używaniu.

Chcesz dowiedzieć się więcej o czasownikach modalnych? Zapraszamy na lekcje online!

Nauka języka norweskiego może być prosta i przyjemna – wystarczy, że zdecydujesz się na udział w kursie organizowanym przez szkołę Norsk.nå. Oferujemy zajęcia zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych w formie indywidualnej lub grupowej, a co więcej — wyróżniamy się nietuzinkowym podejściem do nauczania. Dzięki nam poznasz czasowniki modalne oraz szereg innych zagadnień, które umożliwią Ci efektywną komunikację!

 

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Knask eller Knep? – Piosenka

Hallo alle sammen!


Czy jest tutaj ktoś, kto świętuje Halloween? A wiecie, że można to zrobić na

wiele sposobów? Jednym z nich jest rozwiązanie przygotowanych przez Kacpra

halloweenowych zadań do przesłodkiej i mega wpadającej w ucho

piosenki “Knask og knep på Halloween”. Wystarczy, że posłuchacie jej kilka razy,

rozwiążecie zadania i trochę nowego słownictwa zostanie Wam w głowie 🙂


Ha en god Halloween!

Ordbok:

et spøkelse – duch, zjawa

overalt – wszędzie

knask eller knep – cukierek albo psikus

å banke på en dør – pukać do drzwi

en flaggermus – nietoperz

(et) godt – słodycze

en heks – czarownica, wiedźma

å være redd (for) – bać się (czegoś)

et mørke – zmrok, ciemności

å skrike – krzyczeć

skummel- straszny, przerażający

1. Uzupełnij tekst piosenki:

Knask og knep på Halloween

  er det overalt

Spøkelse, han er så

banker på en

Knask og knep på Halloween

hekser flyr i vilden sky.

Spøkelse, han er så

banker på en

Knask knask knsak knask eller knep

Knask og knep på Halloween

I mørket   flaggermus

Spøkelse, han er så

banker på en .

Knask knask knsak knask eller knep

Her har du litt godt min .

Spøkelse, han blir så
Happy Halloween

2. Oversett setninger:

1. Wszędzie jest strasznie. 2. Cukierek albo psikus. 3. Mamo, widziałem ducha! 4. On bardzo się boi. 5. Mam tutaj trochę słodyczy. 6. W ciemności krzyczą nietoperze.

3. Fyll ut setningene med følgende ord:

overalt - mørket - flaggermus - redd - skumle - banker

1. Hvordan kan jeg se ting i  ?

2. Det   på døra.

3. For et rot! Det ligger søppel. 

4. På halloween pleier vi å ha   kostymer på oss.

5.   er de eneste pattedyrene som kan fly.

6. Venninna mi er så   for edderkopper.

Fasit

1. Uzupełnij tekst piosenki: ​

Knask og knep på Halloween

__skummelt___________ er det overalt

Spøkelse, han er så __redd_________

banker på en dør.

 

Knask og knep på Halloween

Hekser flyr i vilden sky.

Spøkelse, han er så redd

banker på en ___en dør_______ .

 

Knask knask knsak knask eller knep


Knask og knep på Halloween

I mørket ___skriker________ flaggermus

 

Knask knask knsak knask eller knep

Her har du litt godt min __venn________.

Spøkelse, han blir så ____glad_______

Happy Halloween

 

2. Oversett setninger:


1. Wszędzie jest strasznie.

Det er skummelt overalt.


2. Cukierek albo psikus.

Knask eller knep.


3. Mamo, widziałem ducha!

Mamma, jeg så et spøkelese!


4. On bardzo się boi.

Han er så redd.


5. Mam tutaj trochę słodyczy.

Jeg har litt godt her.


6. W ciemności krzyczą nietoperze.

I mørket skriker flaggermus.

 

3. Fyll ut setningene med følgende ord:


1. Hvordan kan jeg se ting i _____mørket___________?

2. Det ____banker____________ på døra.

3. For et rot! Det ligger søppel ____overalt______________.

4. På halloween pleier vi å ha ______skumle___________ kostymer på oss.

5. _________________ er de eneste pattedyrene som kan fly.

6. Venninna mi er så ______redd_____________ for edderkopper.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Halloween

Halloween w Norwegii

Halloween to święto obchodzone co roku 31 października. Halloween to po norwesku: Allehelgensaften, czyli wigilia dnia Wszystkich Świętych (allehelgensdag).
Tradycja tego święta wywodzi się ze starożytnego celtyckiego święta Samhain, podczas którego ludzie rozpalali ogniska (å tenne et bål) i nosili kostiumy (kostymer) odstraszające duchy (spøkelser).
W VIII wieku papież Grzegorz III wyznaczył dzień 1 listopada jako dzień ku czci wszystkich świętych. Wkrótce Dzień Wszystkich Świętych włączył niektóre tradycje Samhain. Poprzedni wieczór był znany jako Wigilia Wszystkich Świętych, a później Halloween. Z biegiem czasu Halloween przekształciło się w dzień pełen atrakcji, takich jak „cukierek albo psikus” (
Knask eller knep! ), rzeźbienie lampionów z dyni (å skjære gresskar), zakładanie kostiumów i jedzenie smakołyków.
Teraz jest ono hucznie obchodzone także w Norwegii.

et bein – kości
en kost – miotła
en begravelse – pochówek
et kadaver, et lik – zwłoki
et stearinlys – świeczka
godteri – cukierki
ei kappe – peleryna
ei kiste – trumna, szkatuła
ei gryte – kocioł
en kirkegård – cmentarz
et spindelvev – pajęczyna

Kursy języka norweskiego - Halloweenowe słownictwo

et kostyme – strój, przebranie
ei kråke – wrona
en krypt – krypta
øyeepler – gałki oczne
glør – węgielki
hoggtenner – kły
en fullmåne – pełnia księżyca
en spøkelsesby – wymarłe miasto (dosł. miasto duchów)
en kirkegård – cmentarz
et hjemsøkt hus – dom grozy, nawiedzony dom
ei lanterne – latarnia
en magi – magia
en maske – maska
en midnatt – północ
et måneskinn – światło księżyca
et mareritt – koszmar
en trylledrikk – eliksir
et gresskar – dynia
RIP – hvil i fred – spoczywaj w pokoju
et skjelett – szkielet
en hodeskalle – czaszka
en sjel – dusza
en trolldom – zaklęcie
et edderkoppnett – pajęczyna
ei overtro – przesąd, zabobon
en gravstein – nagrobek
ugudelige aktiviteter – bezbożne zajęcia
en uhellig grunn – bezbożna ziemia
en tryllestav – różdżka
en parykk – peruka
et hekseri – czary
en heksejakt – polowanie na czarownice

Kursy języka norweskiego - słownictwo Halloweenowe

Przymiotniki

nifs – upiorny
overnaturlig – nadprzyrodzony
ugudelig – bezbożny
grufull – koszmarny; straszny
obskur – mroczny; ponury;
gyselig – straszny; okropny;

Halloweenowe aktywności

å skjære gresskar – wycinanie dyni
å kle seg ut – przebieranie się
Knask eller knep! – cukierek albo psikus 
å få godteri – dostać słodycze
å gå på en kostymefest – iść na imprezę przebieraną
å spille spill – grać w gry
å tenne et bål – rozpalić ognisko
å besøke et hjemsøkt hus – odwiedzić nawiedzony dom
å dekorere huset – udekorować dom
å fortelle pirrende historier – opowiadać historie mrożące krew w żyłach

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’uInstagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2

Samochodowe słownictwo

Posiadasz samochód i mieszkasz w Norwegii? Koniecznie musisz znać to słownictwo! Z tego wpisu dowiesz się, jak nazywają się poszczególne części samochodu, jakie rodzaje samochodów mamy i poznasz wyrażenia przydatne jeśli prowadzisz.

Części samochodowe

ei bakrute – tylna szyba
et dørhåndtak – klamka
et frontrute – przednia szyba
en vindusvisker – wycieraczka
et panser – maska
frontlykter – reflektory przednie
en støtfanger – zderzak
en dekk – opona
ei dør – drzwi
navkapsler – kołpaki
et hjul – kolo
et baklys – tylne światło
et bensintanklokk – korek zbiornika paliwa
et bilbelte – pas bezpieczeństwa
et nummerskilt – tablica rejestracyjna
et bagasjerom – bagażnik
en lyddemper – tłumik
en bremsepedal – pedał hamulca
en gasspedal – pedał gazu
en girstang – dźwignia zmiany biegów
en fjæring – zawieszenie

 
 
 

Przydatne wyrażenia

Mannen fester setebeltet. – Mężczyzna zapina pas bezpieczeństwa.
Bilmekaniker skifter dekk. – Mechanik samochodowy zmienia oponę.
Jeg har et flatt dekk. – Złapałem gumę.
Jeg har hatt en krasj. – Miałem wypadek.
Speilet ble revet av. – Lusterko zostało wyrwane.
Jeg har skrapet på døren. – Zadrapałam drzwi.
Det er en merkelig støy i fjæringen. – W zawieszeniu słychać dziwny dźwięk.
Det er et hull i lyddemperen. – W tłumiku jest dziura.
Bilen låser seg ikke. – Samochód nie zamyka się.
Motoren fungerer ujevnt. – Silnik pracuje nierówno.

Rodzaje samochodów

en personbil – samochód osobowy 
en lastebil – ciężarówka
en lastebil med tipp – wywrotka
en bobil – kamper
en elbil – samochód elektryczny
en varebil – samochód dostawczy
en hybridbil – samochód hybrydowy
en kabriolet – kabriolet

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’uInstagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Częste błędy w pisowni

Częste błędy w pisowni (popełniane również przez Norwegów!)

Po pierwsze, powiedzmy sobie, jak nazywają się literówki w języku norweskim? Mamy na to aż 3 słówka:

En skriveleif
en trykkleif
en skrivefeil

Kursy języka norweskiego online - Literówki

Popularne błędy

  1. Częstokroć  zapominamy o przecinku przy przywitaniach, np. 

    Hei på deg <imię i nazwisko>! Jak widać, brakuje tutaj przecinka

    – poprawna wersja wygląda więc tak:
    Hei på deg, <imię i nazwisko>! ←– tutaj pojawia się przecinek po przywitaniu i jest to
    poprawne 😉

  2. ET a ETT 

    På kjøkkenet har jeg ett stort kjøleskap.
    – Vi tok ett fly fra Oslo til Madrid.
    – Det var ett mareritt å være syk på sydenturen.


    W tym zdaniu powinniśmy mieć «et», a nie «ett». Wydaje się, że ten błąd powstał
    w latach późniejszych. Wiele osób robi ten błąd i wydaje się nie rozróżniać między
    liczebnikiem „ett” a rodzajnikiem „et”. Uważa się, że ten błąd pochodzi z języka
    szwedzkiego, gdzie „ett” jest zarówno liczebnikiem jak i rodzajnikiem.
    Dobrze skojarzyć to sobie z tym, co się dzieje w języku angielskim.

    a cupboard= jakaś szafka = et skap
    one cupboard = jedna szafka = ett skap

  3. å / og

    – Vi begynner og spise klokken fire.
    – Det er godt og vite.
    – Vi står å prater sammen.

    – Nøklene ligger i postkassen, å det har jeg sagt mange ganger.

    „Å” stoi tylko przed czasownikami w bezokoliczniku, podczas gdy „og” łączy zdania
    równorzędnie albo łączy też grupy słów – może także łączyć dwa bezokoliczniki, np.
    – Jeg elsker å danse og synge.

  4. LENGRE a LENGER

    – Jeg har ventet på legen lengre enn deg.
    – I morgen skal vi gå enda lengre enn i dag.

    W obu przypadkach powinno to być „lenger”.


    A tutaj poprawne użycie: „lengre”:
    – Et tog er lengre enn en lastebil.

    W szczególności na wschodzie kraju jest wielu Norwegów, którzy mówią „lengre” w
    każdym przypadku, więc to nie jest dziwne, że ten błąd jest rozpowszechniony, ale
    pamiętajmy, że to dwa różne słowa.

     

    „Lengre” jest stopniem wyższym od przymiotnika „lang”:
    – Du har en lang nese. Men min nese er enda lengre.

    „lenger” jest stopniem wyższym od przymiotnika „lenge”:
    – Vi har ventet lenge. Jeg orker ikke å vente lenger enn en time.

    „lenger” jest stopniem wyższym od przysłówka „langt”:
    – Vi har gått langt. Jeg orker ikke å gå lenger enn en mil.

  5. Pisownia rozdzielna

    Ikke glem å sette på vaske maskinen i kveld.
    – Lamme kotelettene er kjempe gode.
    – Miljø vern ministeren vil ikke uttale seg om saken.


    Te słowa: vaskemaskinen, lammekotelettene, vernministeren,
     nie mogą być rozdzielone, ale łącznie, Jednakże wielu Norwegów dzieli tego
    typu wyrazy. Jedna z teorii głosi, że wpływ na to miał język angielski, gdzie wiele
    wyrazów złożonych pisze się ze spacją. Inna z kolei mówi, że ludzie nie radzą sobie z
    czytaniem i pisaniem tak długich wyrazów i potrzebują trochę „przestrzeni” między nimi.

  6. Brak przecinka po zdaniu podrzędnie złożonym

    – Når det blir mørkt tenner jeg stearinlys i stua.

    – Dere som har fast jobb er heldige.
    – Hvis du kommer klokken elleve kan vi spise middag sammen.

    Wersja poprawna:
    – Når det blir mørkt, tenner jeg stearinlys i stua.
    – Dere som har fast jobb, er heldige.
    – Hvis du kommer klokken elleve, kan vi spise middag sammen.

    Wiele osób męczy się z zasadami dotyczącymi przecinków. Niektórzy wstawiają
    przecinki tylko tam, gdzie czują, że one mają być, tam, gdzie ma być jakaś przerwa.
    Na szczęście istnieją reguły, gdzie należy wstawiać przecinki, by lepiej zrozumieć zdanie
    – ale o tym w innym odcinku 😉

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’uInstagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Określoność rzeczownika

W języku polskim określoność rzeczownika nie ma znaczenia, więc temat ten może sprawiać trudność w języku norweskim. Zanim przejdziemy do określonych zasad gramatycznych, wyjaśnijmy sobie zatem, czym określoność rzeczownika jest.

Co to znaczy, że rzeczownik jest określony lub nieokreślony?

Określoność rzeczownika mówi nam o 2 rzeczach:

  • Czy dana rzecz jest znana czy nieznana?
  • Czy jest ona konkretna czy ogólna?

Np.

Ania maluje na tablicy.
W tym przykładzie tablica będzie nieokreślona. Mówimy o niej po raz pierwszy, nie ma większego znaczenia co to jest za tablica. Jest to jakaś tam tablica.

Ale, jeśli powiesz dalej: Tablica jest w szkole. To w języku norweskim będzie już ona określona, ponieważ dookreślamy ten przedmiot i mówimy o tym konkretnym egzemplarzu, który jest w szkole.

Inny przykład: Tomek kupuje spodnie.
W tym zdaniu spodnie byłyby w języku norweskim nieokreślone. Nic o nich nie wiemy, Tomek kupuje jakieś spodnie. Ale jeśli powiemy następnie: Te spodnie są za duże. – Będą one już określone, ponieważ mówimy o tym konkretnym, jednym egzemplarzu, nie o wszystkich spodniach na świecie.

Zawsze tam gdzie będziemy mieli zaimek wskazujący – ten, ta, ci – będziemy mieli formę określoną.

Jak wygląda określoność w norweskim?

O tym, czy rzeczownik jest określony czy nieokreślony, mówi nam rodzajnik.

Jeśli rodzajnik stoi przed rzeczownikiem jest on w formie nieokreślonej:

et barn
en kopp
ei tavle

Liczba mnoga nie posiada rzeczownika:
kopper
tavler

Jest to zawsze forma podstawowa słówka, występująca w słowniku. Rodzajniki są 3, tak jak są 3 rodzaje:
et – rodzaj nijaki
en – rodzaj męski
ei – rodzaj żeński

Ponieważ niemożliwe jest zgadnąć jakiego rodzaju jest wyraz, po samej jego budowie, ważna aby uczyć się zawsze nowych słówek wraz z rodzajnikami na pamięć. Bez tego nie będziecie w stanie odmieniać rzeczowników, a uwierzcie mi – to ważna sprawa. 

Formę określoną tworzymy natomiast poprzez przerzucenie rodzajnika na tył a w liczbie mnogiej określonej dodajemy -ENE (od tej zasady są wyjątki)

et barn – barnET
en kopp – koppEN
ei tavle – tavlA (w rodzaju nijakim EI zmienia się na A na końcu).

Liczba mnoga:
koppENE
tavlENE

 

Kiedy używamy formy nieokreślonej?

1. Kiedy mówimy o czymś po raz pierwszy lub coś przedstawimy.

Det er en katt. (To jest kot.)
Vi ser en sky. (Widzimy chmurę.)
Det er et stort hus. (To jest duży dom.)
Hun kjøpte ei skjorte. (Ona kupiła koszulę.)

2. Kiedy określamy cechy osób.

Han er et geni. (On jest geniuszem.)
Du er en flink arbeider. (Jesteś zdolnym pracownikiem.)
Marcin er en idiot. (Marcin jest idiotą.)

3. Po zaimku dzierżawczym

Jeżeli zaimek dzierżawczy występuję przed rzeczownikiem, to wtedy musi on być również nieokreślony.
Det er mi mor. (To moja mama.)
Hennes bil er gul. (Jej samochód jest żółty.)
Våre bøker ligger på bordet. (Nasze książki leżą na stole.)

4. Po: noen, hver, hvilken

Jest to kolejna zasada gramatyczna, po której rzeczownik będzie zawsze nieokreślony, niezależnie od kontekstu.
Det er noen polske jenter i klassen min. (Jest kilka polskich dziewczyn w mojej klasie.)
Hver person her snakker norsk. (Każda osoba tutaj mówi po norwesku.)
Hvilken is vil du ha? (Którego loda chcesz?)

5. Po liczbach i określeniach ilości

Jeg har tolv planter. (Mam 12 roślin.)
Det er mange tre i skogen. (Jest wiele drzew w lesie.)
Hun har mange venner. (Ona ma wielu przyjaciół.)

6. Po dopełniaczu z "S"

Kiedy mówimy, że coś do kogoś należy używając genitiv-S, ta rzecz również będzie nieokreślona.

Barteks armbåndsur er dyr. (Zegarek Bartka jest drogi.)
Jentas jakke er skitten. (Kurtka dziewczyny jest brudna.)
Hundens bolle er tom. (Miska psa jest pusta.)

Kiedy używamy formy określonej?

1. Kiedy mówimy o czymś, co jest już nam znane lub to dookreślamy.

Ta zasada wynika tylko i wyłącznie z kontekstu. Jeśli Twój rozmówca wie, do jakiej konkretnej rzeczy się odnosisz, to użyjemy formy określonej.

Det er en katt. KattEN er brun. (To jest kot. Kot jest brązowy.)
Vi ser en sky. SkyEN ligner på en sommerfugl. (Widzimy chmurę. Chmura przypomina motyla.)
Det er et stort hus. Dette husET vil vi kjøpe. (To jest duży dom. Ten dom chcemy kupić.)
Hun kjøpte ei skjorte. SkjortA er pen. (Ona kupiła koszulę. Koszula jest ładna.)

2. Kiedy mówimy o czymś jedynym w swoim rodzaju.

Sola skinner sterkt i dag. (Słońce świeci dzisiaj mocno.)
Jorda er rund. (Ziemia jest okrągła.)

3. Kiedy dana rzecz jest dookreślona dodatkową informację.

Kontoren, som hun jobber i, er i nærheten. (Biurko, w którym ona pracuje, jest w pobliżu.)
Kjæresten hennes, som heter Knur, er 30 år gammel. (Jej chłopak, który nazywa się Knut, ma 30 lat.)
Mannen, som jeg snakket med i går, var snill. (Mężczyzna, z którym wczoraj rozmawiałam, był miły.)

 

4. Kiedy mamy na myśli cały rodzaj albo gatunek.

Tigrene er truet.Tygrysy są zagrożone.
Menneskene adskiller seg fra dyrene ved det at de kan snakke.Ludzie różnią się od zwierząt tym, że potrafią mówić.

5. Jeśli rzeczownik stoi przed zaimkiem dzierżawczym.

Det er mora mi. (To jest moja mama.)
Bilen hennes er gul. (Jej samochód jest żółty.)
Bøkene våre ligger på bordet. (Nasze książki leż na stole.)

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Være czy bli?

Być czy nie być? A może… być czy stawać się? Oto jest pytanie które powinniśmy zadać sobie ucząc się norweskiego. A to dlatego, że słówka „å være” oraz „å bli” używane są często zamiennie, a nie powinny. Każde z nich ma swoje odrębne znaczenie i jest używane w konkretnych sytuacjach. Aby używać ich poprawnie, musimy zastanowić się czy dana sytuacja jest stała czy zmienna.

Å VÆRE - być

Słówko være oznacza być. W czasie teraźniejszym odmieniamy je do „er” a w czasie przeszłym do „var”, perfektum „har vært”. Være użyjemy kiedy opisujemy sytuację która jest:

– stała
– niezmienna
– trwa aktualnie lub miała miejsce w przeszłości
– opisujemy umiejscowienie czegoś w przestrzeni

Użycie være będzie więc poprawne w tego typu zdaniach:

Jeg er student. Jestem studentem.
Han er en far. – On jest ojcem.
Skoene er dyre. – Buty są drogie.
Det var varmt i går. – Bylo ciepło wczoraj.
Vi var på kino for to dager siden. – Byliśmy w kinie 2 dni temu.
Hun har vært syk lenge. – On był długo chory.

Å bli - stawać się, zostawać

Bli używamy wtedy, kiedy zaszła jakaś zmiana. Stan A zmienił się w stan B. Np. nastrój zmienił się z dobrego w zły, było słońce ale teraz jest deszcz, w związku z inflacją ceny wzrosły, ukończyłam studia i zostałam lekarzem.
Bli odpowiadać będzie więc takim słówkom jak „stawać” czy „zostawać”, użyjemy go kiedy chcemy zwrócić uwagę rozmówcy na to jaka zmiana zaszła.

Jeg var glad men katten knuste vasen og jeg ble sint. – Byłam zadowolona ale kot zbił wazę i się wkurzyłam.
Alt ble dyrt i det siste. – Wszystko stało się drogie ostatnio.
Jeg blir lege om 2 år. – Zostanę lekarzem za 2 lata.
Været ble dårlig. – Pogoda zrobiła się kiepska.
Neste sommer blir vi gift. – W następne lato będziemy małżeństwem.

W zdaniach w czasie przyszłym Være zamieniamy na Bli:
Han er syk. – Han blir syk.
On jest chory. – On będzie chory.
Vi er hjemme. – Vi blir hjemme.
Jesteśmy w domu. – Będziemy w domu.
Du er arbeidsledig. – Du blir arbeidsledig.
Jesteś bezrobotny. – Będziesz bezrobotny.

W niektórych kontekstach możemy też używać ich zamiennie:

Vil du bli/være med?
Chcesz iść z nami?

Jeg blir her/Jeg vil være her.
Zostanę tutaj/ Chcę tutaj zostać.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’uInstagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Når czy Da? Jak powiedzieć „kiedy” po norwesku?

Kiedy używamy Når a kiedy Da?

W języku norweskim są dwa słówka, które odpowiadają naszemu „kiedy”: når oraz da. Wprowadza to trochę zamieszania i pojawia się pytanie jak ich poprawnie używać. Sprawa nie jest skomplikowana, ale mimo to błędy zdarzają się nawet wśród samych Norwegów! Także czytaj dalej, a w mgnieniu oka opanujesz te kilka prostych zasad i być może skorygujesz nawet native-speakerów :).

Den gangen da, hver gang når.

Po pierwsze zapamiętaj tą główną zasadę, wyjaśnia ona różnicę pomiędzy tymi dwoma słówkami:
Den gangen da, hver gang når. Tamtego razu da, każdego razu når.
Oznacza ona, że słówka „da” będziemy używać jedynie w sytuacji kiedy coś wydarzyło się 1 raz, w przeszłości. Słówka „når” natomiast odwrotnie – kiedy jakieś wydarzenie powtarzało się wiele razy.

1. Sytuacja wydarzyła się jednorazowo w przeszłości.

To jest właśnie domena „DA”. Będziemy go używali w zdaniach typu:

Da jeg reiste til England, fikk jeg en ny jobb.
Kiedy wyjechałam do Anglii, dostałam nową pracę.
(Wyjechałam do pracy tylko raz i dostałam pracę tylko raz.)

Da vennen min giftet seg, ble jeg invitert til bryllup.
Kiedy mój przyjaciel się ożenił, zostałem zaproszony na ślub.
(Ożenił się tylko raz, w przeszłości.)

UWAGA! Zasada ta obowiązuje też, do bardzo długich wydarzeń czy okresów w przeszłości. „Da” będziemy używać mówiąc np. o swoim dzieciństwie, okresie studiowania czy innych sytuacjach trwających wiele lat.

Da jeg var liten, bodde vi i Tyskland.
Jak byłam mała, mieszkaliśmy w Niemczech.
(Mieszkałam tam przez wiele lat, ale tylko raz.)

Da jeg jobbet på butikken, hadde jeg ikke mye penger.
Kiedy pracowałem w sklepie, nie miałem za dużo pieniędzy.
(Również sytuacja która mogła trwać długo, ale była jednorazowa.)

Jedynie w tych kontekstach użyjemy Da, we wszystkich innych będziemy stosować Når.

2. Sytuacja w przeszłości powtarzała się.

Jeżeli natomiast chcemy opowiedzieć o czymś, co działo się w przeszłości ale systematycznie, zastosujemy Når. Zmodyfikujemy przykłady z punktu pierwszego, tak, aby pasowały pod tą zasadę.

Jeg reiste til England når jeg fikk ny jobb.
Wyjeżdżałem do Anglii jak dostawałem nową pracę.
(Sytuacja wydarzyła się kilkukrotnie.)

Når vennene mine giftet seg, ble jeg invitert til bryllupet.
Kiedy moi przyjaciele się żenili, dostawałam zaproszenie na ślub.
(Żeniło się wielu przyjaciół, wiele razy.)

Lub inny przykład, znany większości z nas 🙂

Når jeg besøkte besteforeldrene mine, spiste jeg for mye.
Kiedy odwiedzałem moich dziadków, jadłem za dużo.
(Za każdym razem.)

3. Sytuacja wydarzy się w przyszłości.

Do przyszłości również będziemy zawsze używać Når.

Når jeg blir rik, vil jeg kjøpe et stort hus med en basseng.
Kiedy będę bogaty, kupię duży dom z basenem.
(W przyszłości, miejmy nadzieję :))

Når du er ferdig med hjemmeleksen, kan du gå ut å leke.
Kiedy skończysz odrabiać lekcje, możesz wyjść na dwór się pobawić.

Jeg skal bake en kake når jeg har tid.
Upiekę ciasto kiedy będę miała czas.

 

4. Zwyczaje i nawyki

Når używamy także kiedy mówimy o powtarzalnej sytuacji w teraźniejszości, czyli o zwyczajach, nawykach i przyzwyczajeniach.

Jeg ser på tv når jeg spiser.
Oglądam telewizor kiedy jem.
(Zawsze lub zazwyczaj, tak czy inaczej czynność jest powtarzalna)

Når hun er syk, sover hun mye.
Kiedy ona jest chora, dużo śpi.

Han vil være alene når han er stresset.
On chce być sam, kiedy jest zestresowany.

5. Zdania pytające

W pytaniach, jeśli chcemy zapytać „kiedy”, użyjemy zawsze tylko i wyłącznie Når.

Når begynner filmen?
Kiedy zaczyna się film?

Når har du tid?
Kiedy masz czas?

Når går bussen?
Kiedy odjeżdża autobus?

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 słownictwo

Rozmawiamy o zainteresowaniach po norwesku

Co lubisz a czego nie lubisz robić?

Umiejętność rozmawiania o swoich zainteresowaniach to podstawa. Temat ten przewija się często w codziennych konwersacjach, przy poznawaniu nowych osób a nawet podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Dodatkowo konstrukcje oraz słownictwo które poznasz w tym wpisie, przydadzą Ci się podczas wielu innych konwersacji.

Z tego wpisu dowiesz się:

  • Jak mówić o swoich zainteresowaniach i hobby
  • Jak powiedzieć, że czegoś nie lubisz
  • Jak zapytać innych o ich zainteresowania

Lubię/ nie lubię

Zacznijmy od tego jak powiedzieć, że coś lubimy coś robić. Mamy do wyboru kilka wyrażeń.

Jeg liker… Lubię… / Jeg liker ikke…Nie lubię…
Jeg er interessert i…Interesuję się… / Jeg er ikke interessert i… Nie interesuję się…

Min hobby er… Moim hobby jest…
Jeg elsker… Kocham… / Jeg hater… Nienawidzę…
 Jeg er glad i…Uwielbiam
På fritida liker jeg…
W czasie wolnym lubię…

Przykładowe aktywności

Do wyrażenia z góry dodaj następnie swoje zainteresowanie w bezokoliczniku. Tutaj kilka przykładów:
å spille et instrument  – grać na instrumencie
å spille gitar  – grać na gitarze

å høre på musikk  – słuchać muzyki
å gå på konsert  iść na koncert

å male  – malować
å tegne   – rysować
å fotografere  – fotografować

å sy – szyć
å strikke  – robić na drutach

å lese bøker – czytać książki
å skrive en blogg  – pisać bloga

å se filmer  – oglądać filmy
å gå på kino  – chodzić do kina
å gå på teater  – chodzić do teatru

å spille dataspill  – grać w gry komputerowe

å treffe venner – spotykać się z przyjaciółmi
å gå på puben  – chodzić do pubu

å lage mat  – gotować
å bake  piec 
å samle frimerker  – zbierać znaczki

å spille brettspill – grać w gry planszowe

å dyrke planter  – uprawiać rośliny

å trene  – trenować
å jogge / å løpe – biegać
å gå på treningsstudio  – chodzić na siłownię
å gå på tur  – chodzić na wycieczki
å gå på fjelltur  – chodzić na wycieczki w góry
å sykle  – jeździć na rowerze
å svømme  – pływać
å spille fotball / volleyball  – grać w piłkę nożną / siatkówkę

å reise  – podróżować

Powiemy więc na przykład:
Jeg liker å trene.
Jeg er glad i å lage mat.
Jeg hater å sy.

Jak pytać o zainteresowania

Aby zapytać o zainteresowania, użyjemy tych samych czasowników co w pierwszym akapicie + słówka pytające.
Hva liker du å gjøre?Co lubisz robić? 
Hva er du interessert i? Czym się interesujesz?
Hva er din hobby?Jakie jest twoje hobby?
Hva elsker du å gjøre?Co kochasz robisz?  Hva hater du å gjøre?Czego nienawidzisz robić?
Hva er du glad i?Co uwielbiasz?
Hva liker du å gjøre på fritida? Co lubisz robić w czasie wolnym?

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Litt czy Lite?

Na pierwszy rzut oka słówka „litt” oraz „lite” wyglądają bardzo  podobnie i wiem, że wielu początkujących kursantów stosuje je zamiennie. Oba znaczą przecież „trochę”, prawda?
No właśnie nie do końca. Zobaczymy jaka jest różnica.

LITT - trochę

LITE - mało

Zacznijmy od słówka „litt”, tutaj sprawa jest prostsza, ponieważ rzeczywiście będziemy go używać, kiedy chcemy powiedzieć, że mamy jakąś małą ilość czegoś niepoliczalnego. Słówko to ma wydźwięk pozytywny. Rzeczowniki niepoliczalne, to takie których nie da się łatwo policzyć, czyli np. ciecze (deszcz, woda, cola), gazy, rzeczy na wagę: sery, wędliny, cukier  Np.
Jeg har:  litt brød Mam trochę chleba.
litt skinke trochę szynki
litt kaffe trochę kawy

Lub w takich zdaniach jak
Vent litt! Zaczekaj chwilę!
Fortell litt om deg selv. Opowiedz trochę o sobie.

„Lite” natomiast podkreślą, że czegoś jest niewiele, wręcz za mało i ma ono wydźwięk negatywny. Używając tego słówka podkreślamy, że czegoś brakuje, czegoś jest nie wystarczająca ilość. Jak w tych zdaniach:
Jeg snakker litt norsk. Mówię trochę po norwesku. (Mamy na myśli, że potrafimy mówić po norwesku i chętnie podejmiemy rozmowę w tym języku.)
Jeg snakker lite norsk. Bardzo mało mówię po norwesku. (Nie znam tego języka, nie chcę z tobą rozmawiać.)

Czy:
Jeg har litt penger. Mam trochę pieniędzy. (Mam pieniądze.)
Jeg har lite penger. Mam mało pieniędzy. (Nie mam pieniędzy, brakuje mi)

Zwracaj więc uwagę które słówka używasz i co chcesz wyrazić!

Kilka innych przykładów użycia:
I året var det veldig tørt og lite regn.W tym roku było bardzo sucho i mało deszczu.
Det var lite mat på festen. – Na imprezie było mało jedzenia.

Słówka „lite” i „litt” nie odmieniają się i zawsze po nich stawiamy rzeczownik w formie nieokreślonej.

LITE - mały

„Lite” ma jeszcze drugie znaczenie i oznacza „mały”, ale jedynie w rodzaju nijakim (słówka o rodzajniku „et”) liczby pojedynczej. Np.
et lite barn małe dziecko
et lite hus mały dom
et lite bord mały stół

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.