Strona główna » norweski
Strona główna » norweski

Tag: norweski

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Określoność rzeczownika

Kursy języka norweskiego online - określoność rzeczownika

W języku polskim określoność rzeczownika nie ma znaczenia, więc temat ten może sprawiać trudność w języku norweskim. Zanim przejdziemy do określonych zasad gramatycznych, wyjaśnijmy sobie zatem, czym określoność rzeczownika jest.

Co to znaczy, że rzeczownik jest określony lub nieokreślony?

Określoność rzeczownika mówi nam o 2 rzeczach:

  • Czy dana rzecz jest znana czy nieznana?
  • Czy jest ona konkretna czy ogólna?

Np.

Ania maluje na tablicy.
W tym przykładzie tablica będzie nieokreślona. Mówimy o niej po raz pierwszy, nie ma większego znaczenia co to jest za tablica. Jest to jakaś tam tablica.

Ale, jeśli powiesz dalej: Tablica jest w szkole. To w języku norweskim będzie już ona określona, ponieważ dookreślamy ten przedmiot i mówimy o tym konkretnym egzemplarzu, który jest w szkole.

Inny przykład: Tomek kupuje spodnie.
W tym zdaniu spodnie byłyby w języku norweskim nieokreślone. Nic o nich nie wiemy, Tomek kupuje jakieś spodnie. Ale jeśli powiemy następnie: Te spodnie są za duże. – Będą one już określone, ponieważ mówimy o tym konkretnym, jednym egzemplarzu, nie o wszystkich spodniach na świecie.

Zawsze tam gdzie będziemy mieli zaimek wskazujący – ten, ta, ci – będziemy mieli formę określoną.

Jak wygląda określoność w norweskim?

O tym, czy rzeczownik jest określony czy nieokreślony, mówi nam rodzajnik.

Jeśli rodzajnik stoi przed rzeczownikiem jest on w formie nieokreślonej:

et barn
en kopp
ei tavle
Liczba mnoga nie posiada rzeczownika:
kopper
tavler

Jest to zawsze forma podstawowa słówka, występująca w słowniku. Rodzajniki są 3, tak jak są 3 rodzaje:
et – rodzaj nijaki
en – rodzaj męski
ei – rodzaj żeński

Ponieważ niemożliwe jest zgadnąć jakiego rodzaju jest wyraz, po samej jego budowie, ważna aby uczyć się zawsze nowych słówek wraz z rodzajnikami na pamięć. Bez tego nie będziecie w stanie odmieniać rzeczowników, a uwierzcie mi – to ważna sprawa. 

Formę określoną tworzymy natomiast poprzez przerzucenie rodzajnika na tył a w liczbie mnogiej określonej dodajemy -ENE (od tej zasady są wyjątki)

et barn – barnET
en kopp – koppEN
ei tavle – tavlA (w rodzaju nijakim EI zmienia się na A na końcu).

Liczba mnoga:
koppENE
tavlENE

 

Kiedy używamy formy nieokreślonej?

1. Kiedy mówimy o czymś po raz pierwszy lub coś przedstawimy.

Det er en katt. (To jest kot.)
Vi ser en sky. (Widzimy chmurę.)
Det er et stort hus. (To jest duży dom.)
Hun kjøpte ei skjorte. (Ona kupiła koszulę.)

2. Kiedy określamy cechy osób.

Han er et geni. (On jest geniuszem.)
Du er en flink arbeider. (Jesteś zdolnym pracownikiem.)
Marcin er en idiot. (Marcin jest idiotą.)

3. Po zaimku dzierżawczym

Jeżeli zaimek dzierżawczy występuję przed rzeczownikiem, to wtedy musi on być również nieokreślony.
Det er mi mor. (To moja mama.)
Hennes bil er gul. (Jej samochód jest żółty.)
Våre bøker ligger på bordet. (Nasze książki leżą na stole.)

4. Po: noen, hver, hvilken

Jest to kolejna zasada gramatyczna, po której rzeczownik będzie zawsze nieokreślony, niezależnie od kontekstu.
Det er noen polske jenter i klassen min. (Jest kilka polskich dziewczyn w mojej klasie.)
Hver person her snakker norsk. (Każda osoba tutaj mówi po norwesku.)
Hvilken is vil du ha? (Którego loda chcesz?)

5. Po liczbach i określeniach ilości

Jeg har tolv planter. (Mam 12 roślin.)
Det er mange tre i skogen. (Jest wiele drzew w lesie.)
Hun har mange venner. (Ona ma wielu przyjaciół.)

6. Po dopełniaczu z "S"

Kiedy mówimy, że coś do kogoś należy używając genitiv-S, ta rzecz również będzie nieokreślona.

Barteks armbåndsur er dyr. (Zegarek Bartka jest drogi.)
Jentas jakke er skitten. (Kurtka dziewczyny jest brudna.)
Hundens bolle er tom. (Miska psa jest pusta.)

Kiedy używamy formy określonej?

1. Kiedy mówimy o czymś, co jest już nam znane lub to dookreślamy.

Ta zasada wynika tylko i wyłącznie z kontekstu. Jeśli Twój rozmówca wie, do jakiej konkretnej rzeczy się odnosisz, to użyjemy formy określonej.

Det er en katt. KattEN er brun. (To jest kot. Kot jest brązowy.)
Vi ser en sky. SkyEN ligner på en sommerfugl. (Widzimy chmurę. Chmura przypomina motyla.)
Det er et stort hus. Dette husET vil vi kjøpe. (To jest duży dom. Ten dom chcemy kupić.)
Hun kjøpte ei skjorte. SkjortA er pen. (Ona kupiła koszulę. Koszula jest ładna.)

2. Kiedy mówimy o czymś jedynym w swoim rodzaju.

Sola skinner sterkt i dag. (Słońce świeci dzisiaj mocno.)
Jorda er rund. (Ziemia jest okrągła.)

3. Kiedy dana rzecz jest dookreślona dodatkową informację.

Kontoren, som hun jobber i, er i nærheten. (Biurko, w którym ona pracuje, jest w pobliżu.)
Kjæresten hennes, som heter Knur, er 30 år gammel. (Jej chłopak, który nazywa się Knut, ma 30 lat.)
Mannen, som jeg snakket med i går, var snill. (Mężczyzna, z którym wczoraj rozmawiałam, był miły.)

 

4. Kiedy mamy na myśli cały rodzaj albo gatunek.

Tigrene er truet. – Tygrysy są zagrożone.
Menneskene adskiller seg fra dyrene ved det at de kan snakke. – Ludzie różnią się od zwierząt tym, że potrafią mówić.

5. Jeśli rzeczownik stoi przed zaimkiem dzierżawczym.

Det er mora mi. (To jest moja mama.)
Bilen hennes er gul. (Jej samochód jest żółty.)
Bøkene våre ligger på bordet. (Nasze książki leż na stole.)

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Preteritum i Perfektum

Kiedy używamy w j. norweskim Preteritum a kiedy Perfektum

Użycie czasów preteritum i perfektum to nie lada wyzwanie dla większości uczących się norweskiego. Wiele osób zadaje pytania: czy jest w ogóle sens uczyć się tylu czasów? Nie wystarczy mi jeden? Okazuje się, że forma tego samego czasownika, tylko w innym czasie, może oddać zupełnie inne znaczenie.

I chociaż jest sporo zasad kiedy używamy którego czasu, to jeśli dopiero zaczynasz uczysz się różnicy pomiędzy Preteritum a Perfektum, to wystarczy, że zapamiętasz jedną główną:

Preteritum używamy kiedy mówimy o czynnościach zakończonych w określonym czasie w przeszłości. Perfektum, kiedy dana czynność zaczęła się w przeszłości i wciąż trwa lub chcemy podkreślić jej wpływ na teraźniejszość.

Wszystkie inne, bardziej szczegółowe zasady, zamieszczamy poniżej.

Preteritum

Czas preteritum tworzymy poprzez odmianę czasownika w zdaniu do jego drugiej formy. Czasowniki dzielimy na 4 grupy + czasowniki nieregularne a ich odmiany trzeba w większości nauczyć się na pamięć.

Czas Preteritum stosujemy wtedy, gdy:

1. Mówimy o czynnościach zakończonych + podajemy określony czas

Preteritum będzie zawsze prawidłowym wyborem jeśli podajemy KIEDY w przeszłości coś się zadziało.

Jeg jobbet i går.
Pracowałam wczoraj.

Jeg så Eurovision på lørdag.
Oglądałem Eurowizję w sobotę.

For to dager siden var jeg i Kraków.
Dwa dni temu byłam w Krakowie.

Preteritum będziemy używali zawsze kiedy występuję któreś z tego typu określeń:

  • i går 
    (wczoraj, przedwczoraj…)
  • på mandag
    (określony dzień tygodnia)
  • for 5 år siden
    (wyrażenie x lat, dni, godzin, temu…)
  • i går kveld
    (zbitki typu wczoraj wieczorem….)
  • i juni/juli
    (określony miesiąc)
  • i 2015
    (określony rok)

2. Zdajemy relację z jakiegoś wydarzenia.

Czasu preteritum użyjemy taże kiedy opowiadamy o jakimś wydarzeniu z przeszłości i jego następstwach. Tak, jakbyśmy chcieli napisać o nim książkę.

Først spiste vi snacks. Etterpå drakk vi shots. Til slutt kastet noen opp.
Najpierw zjedliśmy przekąski. Potem wypiliśmy shoty. Na koniec kilka osób wymiotowało.

Først besøkte jeg foreldrene mine. Etterpå syklet jeg. Jeg var på grillfest med vennene mine.
Najpierw odwiedziłem moich rodziców. Potem jeździłem na rowerze. Byłem na grillu z moimi przyjaciółmi.

3. Mówimy o nierzeczywistych sytuacjach.

Czasu preteritum używamy przy zdaniach warunkowych, często z wykorzystaniem Hvis + czasownika modalnego w tym samym czasie.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke selge dette huset.
Gdybym był tobą, nie sprzedałbym domu.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke gjøre det.
Gdybym była tobą, nie zrobiłabym tego.

Hvis jeg var rik, skulle jeg besøke alle verdens land.
Gdybym była bogata, zwiedziłabym wszystkie kraje świata.

4. Kiedy chcemy być bardzo uprzejmi.

Jednym ze sposobów, nadania naszej wypowiedzi upejrzemego tonu, jest zmiana czasownika (szczególnie modalnego) na czas Preteritum. Norwedzy nie stosują tak dużo słówka „proszę”, możesz więc często spotkać się z tą konstrukcją.

Kunne du bringe papirene fra kontoret?
Czy mógłbyś przynieść dokumenty z biura?

Det var god kaffe.
To była dobra kawa.

Kursy języka norweskiego - perfektum czy preteritum

Perfektum

Czas Perfektum to czas przeszło-teraźniejszym. Zdania z jego użyciem muszą więc być w jakiś sposób powiązane z teraźniejszością. Pasuje on w sytuacjach, kiedy dana sytuacja wciąż trwa, lub jej efekty wciąż się utrzymują.
Czas ten tworzymy poprzez dodanie do trzeciej formy czasownika Har.

❗️ OSOBA + HAR + OSTATNIA FORMA CZASOWNIKA Z TABELI (SPIST, GJORT, VÆRT osv.)

Jeg har vært i Spania.
(zdanie twierdzące)

Har du vært i Spania?
(pytanie przez inwersję, Har jest na 1. miejscu)

Jeg har ikke vært i Spania.
(Przeczenie. Ikke stawiamy po har)

Czasu tego użyjemy gdy:

1. Skupiamy się na czynności, a nie na czasie kiedy coś zostało wykonane.

Jeg har spist.
Zjadłam.

Jeg har lest denne boka.
Przeczytałam tą książkę.

Jeg har lagd middag.
Zrobiłem obiad.

Ale Uwaga! Jeśli mówimy kiedy coś się wydarzyło, używamy znów Preteritum.
Har du lest denne boka? -> Ja, jeg leste den for to dager siden. 

2. Kiedy mówimy o czynności, która zaczęła się w przeszłości i trwa dalej.

Jeg har bodd i Norge i fem år.
Mieszkam w Norwegii od 5 lat.

Jeg har vært i Tyskland i 3 dager.
Jestem w Niemczech od 3 dni.

Jeg har ikke jobbet på to dager.
Od dwóch dni nie pracuję.

Vi har ikke sett hverandre på lenge.
Nie widzieliśmy się od długiego czasu.

3. Mówimy o czynności, która musi zostać wykonana przed inną czynnością (w teraźniejszość i przyszłości)

Når jeg har spist middag, skal jeg på tur.
Jak zjem, pójdę na spacer.

Når jeg har kommet hjem, skal jeg lære norsk.
Jak wrócę do domu, pouczę się norweskiego.

4. Opowiadamy o doświadczeniach życiowych.

Perfektum to też domena doświadczeń życiowych. Jeśli chcemy powiedzieć, że zawsze lub nigdy czegoś nie robiliśmy to użyjemy właśnie tego czasu. 

alltid   ->  Jeg har alltid kommet på jobb presis.
zawsze – Zawsze przychodzę do pracy na czas.

ofte -> Jeg har ofte våknet om natten.
często – Często budzę się w nocy.

aldri -> Jeg har aldri vært i Tyskland.
nigdy – Nigdy nie byłem w Niemczech.

noen gang  -> Har du noen gang spist reker?
kiedyś – Czy jadłeś kiedyś krewetki?

i det siste  -> I det siste har jeg vært i Ålesund.
ostatnio – Ostatnio byłam w Ålesund.

nettopp -> Jeg har nettopp snakket med ham.
właśnie – Właśnie z nim rozmawiałem.

allerede -> Jeg har allerede våknet opp.
już – Już się obudziłam.

5. Mówimy o okresach, które jeszcze się nie zakończyły:

Jeżeli w zdaniu mówimy o jakiś okresie, który wciąż trwa, np. dzisiaj, w tym tygodniu czy w tym roku, to wciąż użyjemy Perfektum, pomimo, że podajemy określony czas. Ponieważ ten okres wciąż trwa, nie należy jeszcze całkiem do przeszłości (nie możemy więc użyć Perfektum).

i dag   -> Jeg har spist bare et måltid i dag.
dzisiaj – Dzisiaj zjadłam tylko jeden posiłek.

denne uka -> Denne uka har jeg spilt fotball.
w tym tygodniu – W tym tygodniu grałam w piłkę nożną.

i år -> Jeg har reist til Norge i år.
w tym roku – Byłam w Norwegii w tym roku.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Være czy bli?

Być czy nie być? A może… być czy stawać się? Oto jest pytanie które powinniśmy zadać sobie ucząc się norweskiego. A to dlatego, że słówka „å være” oraz „å bli” używane są często zamiennie, a nie powinny. Każde z nich ma swoje odrębne znaczenie i jest używane w konkretnych sytuacjach. Aby używać ich poprawnie, musimy zastanowić się czy dana sytuacja jest stała czy zmienna.

Å VÆRE - być

Słówko være oznacza być. W czasie teraźniejszym odmieniamy je do „er” a w czasie przeszłym do „var”, perfektum „har vært”. Være użyjemy kiedy opisujemy sytuację która jest:

– stała
– niezmienna
– trwa aktualnie lub miała miejsce w przeszłości
– opisujemy umiejscowienie czegoś w przestrzeni

Użycie være będzie więc poprawne w tego typu zdaniach:

Jeg er student. – Jestem studentem.
Han er en far. – On jest ojcem.
Skoene er dyre. – Buty są drogie.
Det var varmt i går. – Bylo ciepło wczoraj.
Vi var på kino for to dager siden. – Byliśmy w kinie 2 dni temu.
Hun har vært syk lenge. – On był długo chory.

Å bli - stawać się, zostawać

Bli używamy wtedy, kiedy zaszła jakaś zmiana. Stan A zmienił się w stan B. Np. nastrój zmienił się z dobrego w zły, było słońce ale teraz jest deszcz, w związku z inflacją ceny wzrosły, ukończyłam studia i zostałam lekarzem.
Bli odpowiadać będzie więc takim słówkom jak „stawać” czy „zostawać”, użyjemy go kiedy chcemy zwrócić uwagę rozmówcy na to jaka zmiana zaszła.

Jeg var glad men katten knuste vasen og jeg ble sint. – Byłam zadowolona ale kot zbił wazę i się wkurzyłam.
Alt ble dyrt i det siste. – Wszystko stało się drogie ostatnio.
Jeg blir lege om 2 år. – Zostanę lekarzem za 2 lata.
Været ble dårlig. – Pogoda zrobiła się kiepska.
Neste sommer blir vi gift. – W następne lato będziemy małżeństwem.

W zdaniach w czasie przyszłym Være zamieniamy na Bli:
Han er syk. – Han blir syk.
On jest chory. – On będzie chory.
Vi er hjemme. – Vi blir hjemme.
Jesteśmy w domu. – Będziemy w domu.
Du er arbeidsledig. – Du blir arbeidsledig.
Jesteś bezrobotny. – Będziesz bezrobotny.

W niektórych kontekstach możemy też używać ich zamiennie:

Vil du bli/være med?
Chcesz iść z nami?

Jeg blir her/Jeg vil være her.
Zostanę tutaj/ Chcę tutaj zostać.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Når czy Da? Jak powiedzieć „kiedy” po norwesku?

Kursy języka norweskiego online - Når czy da

Kiedy używamy Når a kiedy Da?

W języku norweskim są dwa słówka, które odpowiadają naszemu „kiedy”: når oraz da. Wprowadza to trochę zamieszania i pojawia się pytanie jak ich poprawnie używać. Sprawa nie jest skomplikowana, ale mimo to błędy zdarzają się nawet wśród samych Norwegów! Także czytaj dalej, a w mgnieniu oka opanujesz te kilka prostych zasad i być może skorygujesz nawet native-speakerów :).

Den gangen da, hver gang når.

Po pierwsze zapamiętaj tą główną zasadę, wyjaśnia ona różnicę pomiędzy tymi dwoma słówkami:
Den gangen da, hver gang når. – Tamtego razu da, każdego razu når.
Oznacza ona, że słówka „da” będziemy używać jedynie w sytuacji kiedy coś wydarzyło się 1 raz, w przeszłości. Słówka „når” natomiast odwrotnie – kiedy jakieś wydarzenie powtarzało się wiele razy.

1. Sytuacja wydarzyła się jednorazowo w przeszłości.

To jest właśnie domena „DA”. Będziemy go używali w zdaniach typu:

Da jeg reiste til England, fikk jeg en ny jobb.
Kiedy wyjechałam do Anglii, dostałam nową pracę.
(Wyjechałam do pracy tylko raz i dostałam pracę tylko raz.)

Da vennen min giftet seg, ble jeg invitert til bryllup.
Kiedy mój przyjaciel się ożenił, zostałem zaproszony na ślub.
(Ożenił się tylko raz, w przeszłości.)

UWAGA! Zasada ta obowiązuje też, do bardzo długich wydarzeń czy okresów w przeszłości. „Da” będziemy używać mówiąc np. o swoim dzieciństwie, okresie studiowania czy innych sytuacjach trwających wiele lat.

Da jeg var liten, bodde vi i Tyskland.
Jak byłam mała, mieszkaliśmy w Niemczech.
(Mieszkałam tam przez wiele lat, ale tylko raz.)

Da jeg jobbet på butikken, hadde jeg ikke mye penger.
Kiedy pracowałem w sklepie, nie miałem za dużo pieniędzy.
(Również sytuacja która mogła trwać długo, ale była jednorazowa.)

Jedynie w tych kontekstach użyjemy Da, we wszystkich innych będziemy stosować Når.

2. Sytuacja w przeszłości powtarzała się.

Jeżeli natomiast chcemy opowiedzieć o czymś, co działo się w przeszłości ale systematycznie, zastosujemy Når. Zmodyfikujemy przykłady z punktu pierwszego, tak, aby pasowały pod tą zasadę.

Jeg reiste til England når jeg fikk ny jobb.
Wyjeżdżałem do Anglii jak dostawałem nową pracę.
(Sytuacja wydarzyła się kilkukrotnie.)

Når vennene mine giftet seg, ble jeg invitert til bryllupet.
Kiedy moi przyjaciele się żenili, dostawałam zaproszenie na ślub.
(Żeniło się wielu przyjaciół, wiele razy.)

Lub inny przykład, znany większości z nas 🙂

Når jeg besøkte besteforeldrene mine, spiste jeg for mye.
Kiedy odwiedzałem moich dziadków, jadłem za dużo.
(Za każdym razem.)

3. Sytuacja wydarzy się w przyszłości.

Do przyszłości również będziemy zawsze używać Når.

Når jeg blir rik, vil jeg kjøpe et stort hus med en basseng.
Kiedy będę bogaty, kupię duży dom z basenem.
(W przyszłości, miejmy nadzieję :))

Når du er ferdig med hjemmeleksen, kan du gå ut å leke.
Kiedy skończysz odrabiać lekcje, możesz wyjść na dwór się pobawić.

Jeg skal bake en kake når jeg har tid.
Upiekę ciasto kiedy będę miała czas.

 

4. Zwyczaje i nawyki

Når używamy także kiedy mówimy o powtarzalnej sytuacji w teraźniejszości, czyli o zwyczajach, nawykach i przyzwyczajeniach.

Jeg ser på tv når jeg spiser.
Oglądam telewizor kiedy jem.
(Zawsze lub zazwyczaj, tak czy inaczej czynność jest powtarzalna)

Når hun er syk, sover hun mye.
Kiedy ona jest chora, dużo śpi.

Han vil være alene når han er stresset.
On chce być sam, kiedy jest zestresowany.

5. Zdania pytające

W pytaniach, jeśli chcemy zapytać „kiedy”, użyjemy zawsze tylko i wyłącznie Når.

Når begynner filmen?
Kiedy zaczyna się film?

Når har du tid?
Kiedy masz czas?

Når går bussen?
Kiedy odjeżdża autobus?

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Litt czy Lite?

Na pierwszy rzut oka słówka „litt” oraz „lite” wyglądają bardzo  podobnie i wiem, że wielu początkujących kursantów stosuje je zamiennie. Oba znaczą przecież „trochę”, prawda?
No właśnie nie do końca. Zobaczymy jaka jest różnica.

LITT - trochę

LITE - mało

Zacznijmy od słówka „litt”, tutaj sprawa jest prostsza, ponieważ rzeczywiście będziemy go używać, kiedy chcemy powiedzieć, że mamy jakąś małą ilość czegoś niepoliczalnego. Słówko to ma wydźwięk pozytywny. Rzeczowniki niepoliczalne, to takie których nie da się łatwo policzyć, czyli np. ciecze (deszcz, woda, cola), gazy, rzeczy na wagę: sery, wędliny, cukier  Np.
Jeg har:  litt brød – Mam trochę chleba.
litt skinke – trochę szynki
litt kaffe – trochę kawy

Lub w takich zdaniach jak
Vent litt! – Zaczekaj chwilę!
Fortell litt om deg selv. – Opowiedz trochę o sobie.

„Lite” natomiast podkreślą, że czegoś jest niewiele, wręcz za mało i ma ono wydźwięk negatywny. Używając tego słówka podkreślamy, że czegoś brakuje, czegoś jest nie wystarczająca ilość. Jak w tych zdaniach:
Jeg snakker litt norsk. – Mówię trochę po norwesku. (Mamy na myśli, że potrafimy mówić po norwesku i chętnie podejmiemy rozmowę w tym języku.)
Jeg snakker lite norsk. – Bardzo mało mówię po norwesku. (Nie znam tego języka, nie chcę z tobą rozmawiać.)

Czy:
Jeg har litt penger. – Mam trochę pieniędzy. (Mam pieniądze.)
Jeg har lite penger. – Mam mało pieniędzy. (Nie mam pieniędzy, brakuje mi)

Zwracaj więc uwagę które słówka używasz i co chcesz wyrazić!

Kilka innych przykładów użycia:
I året var det veldig tørt og lite regn. – W tym roku było bardzo sucho i mało deszczu.
Det var lite mat på festen. – Na imprezie było mało jedzenia.

Słówka „lite” i „litt” nie odmieniają się i zawsze po nich stawiamy rzeczownik w formie nieokreślonej.

LITE - mały

„Lite” ma jeszcze drugie znaczenie i oznacza „mały”, ale jedynie w rodzaju nijakim (słówka o rodzajniku „et”) liczby pojedynczej. Np.
et lite barn – małe dziecko
et lite hus – mały dom
et lite bord – mały stół

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 słownictwo

Falske venner

Fałszywi przyjaciele w języku norweskim

Znasz moment kiedy wydaje Ci się, że rozumiesz co rozmówca powiedział, ale za chwilę okazuje się, że wcale nie do końca? Winni mogą być tzw. fałszywi przyjaciele, czyli słówka które wyglądają identycznie, lub bardzo podobnie w dwóch językach,  mają jednak całkowicie inne znaczenie. Poniżej zamieszczamy listę norweskich słówek, łudząco podobnych do polskich.

en aktor NO: prokurator    PL: aktoren brud NO: panna młoda    PL: bruden konkurs NO: bankructwo    PL: konkursseks NO: liczba „6”    PL: wiadomo co 😀et kart NO: mapa    PL: karta, kartkaet tak NO: sufit    PL: potwierdzenie „tak”en motor NO: silnik    PL: motocykl

en morell
NO: czereśnia    PL: morela

en stol
NO: krzesło     PL: stół

en roman
NO: powieść    PL: imię: Roman

ei mappe
NO: teczka    PL: mapa

en kujon
NO: tchórz    PL: kujon

bak
NO: tył czegoś, z tył    PL: bak (np. paliwa)

en dress
NO: garnitur    PL: dres

en gang
NO: korytarz    PL: gang

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Unikalne norweskie słówka

Jest w języku norweskich wiele słówek, które mogą wiele nam powiedzieć o  norweskiej kulturze i społeczeństwie. Norwegowie są narodem bardzo aktywnym, spędzającym dużo czasu na zewnątrz, nawet podczas brzydkiej pogody (znasz sławne norweskie powiedzenie: Det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær. – Nie ma złej pogody, są tylko złe ubrania.). Są oni bardzo przywiązani do natury i wielu z nich posiada swoje własne domki letniskowe, które nazywają się ,,hytte”.

Norwedzy często wybierają się tam na wycieczki z rodziną i przyjaciółmi, a taką wyprawę nazywają:

hyttetur
– wycieczka do domku letniskowego

A jeśli nie posiadamy własnej hytty, może też skorzystać z

bobil
– ,,bo” oznacza mieszkać a ,,bil” – samochód. Bobil więc, to kamper.

Ponieważ w Norwegii dostęp do pięknych gór i fjordów jest wszechobecny, oprócz hyttetur, napotkamy również na:

fjelltur
– wycieczka w góry
czy
skitur
– wycieczka na narty

Na tego typu wyprawach nie może zabraknąć odpowiedniego prowiantu! Norwedzy wtedy jedzą:

matpakke
– ,,drugie śniadanie”,  jedzenie, często w formie kanapki, brane ze sobą do szkoły, pracy lub na wycieczkę z

pålegg
– wszystko to, co możesz położyć na kanapce: ser, szynka, warzywa….

Norwegia jest drugim, zaraz po Finlandii, krajem, gdzie pije się najwięcej na świecie kawy. Dlatego wraz z matpakke, zawsze musi być kaffe, inaczej człowiek może cierpieć na:

kaffetørst 
– dosłownie: spragniony kawy

A skąd wiemy, że czas na wycieczkę? Ano dlatego, że jest

utevær
– ,,ute” – oznacza na zawnątrz, utevær oznacza więc pogodę, odpowiednią do spędzania czasu na świeżym powietrzu 

Ale ładna pogoda to okazja nie tylko na pieszą wycieczkę, ale również na utepils po pracy!

utepils – Piwo, które pije się na zewnątrz w słoneczny dzień. Gdy tylko stopnieje śnieg, Norwedzy tłumnie odwiedzają ogródki piwne.

Oprócz słówek związanych z naturą i podróżowaniem, w języku norweskim mamy również kilka innych ciekawych zwrotów, które nie tak łatwo przetłumaczyć na język polski:

kjæreste
– tak mówimy na kochaną osobę, partnera bądź partnerkę niezależnie jakiej jest płci. Może to być chłopak lub dziewczyna.
ildsjel
– ild oznacza ogień, a sjel – duszę. Ildsjel powiemy o osobie pełnej pasji, bezinteresowanie zaangażowanej w jakąś sprawę.
agurknytt
– dosłownie: ogórkowe wiadomości. To słowo jest używane do opisania wiadomości lub informacji, które są całkowicie nieciekawe lub nieistotne.
døgnvill
– to słowo jest używane do opisania uczucia dezorientacji z powodu braku snu lub świadomości, która jest godzina.

Sprawdź wymowę w video poniżej!

 

Zapraszamy na kursy grupowe oraz zajęcia indywidualne!

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

Za godzinę, 2 dni temu i każdego lata… Norweskie przyimki czasu

Jaka jest różnica pomiędzy „om sommeren” a „i sommer”? Kiedy używamy”om en uke” a kiedy „i en uke”? Jak powiedzieć, że coś wydarzyło się miesiąc temu? Tego wszystkiego dowiesz się z tego wpisu.

Które "morgen" co znaczy?

Słowo morgen ma mnóstwo form i znaczeń. Tutaj znajdziecie najważniejsze okoliczniki czasu z tym słowem.

en morgen – poranek

om/på morgenen – rano

i morges – dzisiaj rano

i morgen tidlig – jutro rano

i morgen – jutro

i overmorgen – pojutrze

mandag morgen – w poniedziałek rano

Jak widzisz, wiele określeń czasu łączy się z przyimkiem „i”. Nie tylko słówko „morgen”.

i fjor – w zeszłym roku

i forgårs – przedwczoraj

 i går – wczoraj

Na poniższej lini czasu przedstawiamy te bardziej problematyczne.

"Tego lata" vs "latem"....

Pory roku łączą się z wieloma przyimkami: i, om lub til. W zależności od tego którego użyjesz, wyrażenie będzie oznaczało najbliższą porę roku, następną lub będzie to uogólnienie, mówiące o tym, co się zazwyczaj wtedy dzieje. 

😎I SOMMER – tego lata (może to być lato, które aktualnie trwa, będzie trwało lub już minęło)

☀️OM SOMMEREN – latem (nie mamy na myśli konkretnego lata, natomiast opisujemy to, co się latem dzieje)

🌤TIL SOMMEREN – tego lata (tutaj mówimy o pierwszym lecie, które nastąpi)

Zwróć też uwagę, że po „om” oraz „til” mamy formę określoną (sommerEN), natomiast po „i” – nie.

Jak powiedzieć, że coś wydarzy się za miesiąc lub za godzinę?​

Przyszłość jest domeną przyimka „om”. Jeśli więc chcesz powiedzieć, że coś wydarzy się za tydzień, lub za godzinę. Dodaj po prostu „om” przed odpowiednie słówko. W takich zdaniach możemy użyć czasownika w czasie teraźniejszym lub przyszłym, np. ze „skal”.

🇳🇴🇵🇱
De kommer om fem minutter.Oni przyjdą za pięć minut.
Hun kommer tilbake om en uke.Ona wróci za tydzień.
Han skal reise om fem dager.On wyjedzie za pięć dni.
Jeg møter henne om en time.Spotkam się z nią za godzinę.

A jak powiedzieć, że coś wydarzyło się x czasu temu...?

Aby stworzyć zdanie, mówiące o tym kiedy w przeszłości coś się wydarzyło, potrzebujemy wyrażenia „for….siden”. Pomiędzy wstawiamy okres czasu, o którym mówimy. Czasownik jest w czasie przeszłym.

🇳🇴🇵🇱
Jeg var hos legen for 2 dager siden.Byłam u lekarza 2 dni temu.
Vi var i Italia for 5 år siden.Byliśmy we Włoszech 5 lat temu.
Hun var arbeidsledig for 2 månader siden.Ona była bezrobotna 2 miesiące temu.
Han skrev en bok for 3 år siden.On napisał książkę 3 lata temu.

Pamiętaj, że musisz użyć zarówno „for” jak i „siden”! Samo „siden” nie wystarczy!

Co jeśli chcemy podkreślić jak długi czas trwało dane wydarzenie...?

Jeśli chcemy powiedzieć JAK długo coś trwało, a nie kiedy, z pomocą przyjdzie nam przyimek „I”, stawiany przed określeniem czasu. Tego typu zdania mogą występować w różnych czasach, w zależności od tego, czy dana czynność się skończyła, czy jeszcze trwa lub czy wydarzy się w przyszłości.

1. Czynność trwa nadal.

🇳🇴🇵🇱
Jeg har vært her i fem dager.Jestem tutaj od 5 dni.
Hun har vært hjemme i to dager.Ona jest w domu od 2 dni.
Han har vært på ferie i tre måneder.On jest na wakacjach od 3 miesięcy.

2. Czynność jest zakończona.

🇳🇴🇵🇱
Jeg var der i fem dager.Byłam tam przez 5 dni.
Hun var hjemme i to dager.Ona była w domu przez 2 dni.
Han var på ferie i tre måneder.On był na wakacjach przez 3 miesiące.

3. Czynność wydarzy się w przyszłości.

🇳🇴🇵🇱
De skal være her i fem dager.Oni spędzą tu 5 dni.
Hun skal være hjemme i to dager.Ona będzie w domu przez dwa dni.
Han skal ha ferie i tre måneder.On będzie na wakacjach przez trzy miesiące.

Przyimki te często się mylą, zalecamy więc dobrze je przećwiczyć. A jeśli szukasz lektora lub kursu języka norweskiego, zapraszamy na nasze kursy grupowe oraz zajęcia indywidualne. 

Kategorie
gramatyka poziom A1-A2

HVA SOM HELST – Wyrażanie obojętności

Cokolwiek, kiedykolwiek… czy da się tak powiedzieć po norwesku? Jasne, że tak! Obojętność lub zgodę na wszystko w języku norweskim możemy wyrazić za pomocą wyrażeń takich jak hva som helst, når som helst og hvem som helst.

Dodaj po prostu słówko pytające do „som helst” sprawa załatwiona! Np.

Hva vil du drikke? – Hva som helst. (Cokolwiek)

Når kan du komme? – Når som helst. (Kiedykolwiek)

Hvem kan gjøre det? – Hvem som helst. (Ktokolwiek)

Hvor vil du gå? – Hvor som helst. (Gdziekolwiek)

 

Hva som helst - grafika
Kategorie
metodyka

Jak nauczyć się języka norweskiego?

Próbujesz nauczyć się norweskiego, ale nic z tego nie wychodzi? 

Sprawdź czy nie popełniasz jednego z tych błędów.

1. Uczysz się raz na tydzień/dwa.

Tutaj nie będę oryginalna. Pierwszym poważnym błędem jeśli chodzi o naukę jakiegokolwiek języka obcego, jego brak systematyczności. Pewnie już to słyszałeś/aś, jednak większość osób wciąż ma jakikolwiek kontakt z językiem raz/dwa razy w tygodniu, zazwyczaj podczas 2-godzinnego kursu. A potem przez kilka kolejnych dni nic.

Znam to dobrze, ponieważ był to też mój problem. Po intensywnym miesiącu nauki, przychodził czas na 2-3 miesiące przerwy, so skutkowało brakiem jakiegokolwiek postępu.

Kluczem do sukcesu jest natomiast jak najczęstszy, systematyczny kontakt z językiem. Będziesz uczyć się dużo szybciej i efektywniej jeśli zorganizujesz krótkie, 15-30 minutowe sesje codziennie, niż 4h raz w tygodniu. 

Z kilku powodów. Po pierwsze masz ciągły kontakt z językiem, więc mniej zapominasz, nauka Cię nie przytłacza a Twój umysł jest świeży, wypoczęty i gotowy do przyswojenia nowych informacji. Najlepiej zapamiętujemy materiał z początku i końca lekcji, dlatego też, przy krótkich sesjach, efektywność jest większa. 

Przy takim trybie nauki trudniej też o wymówki, każdy przecież jest w stanie znaleźć wolne 15 minut dziennie. Trudniej będzie Ci przekonać siebie samego, że nie masz czasu, są ważniejsze rzeczy, itd..
Jak wiadomo czasami jesteśmy swoimi największymi wrogami 😀

Zadanie dla Ciebie:

Zastanów się i zanotuj (serio, zrób notatki, zobaczysz różnicę :)), w jaki sposób spędzisz swoje 15 minut dziennie z norweskim. Dzięki temu unikniesz marnowania czasu na zastanawianie się co właściwie masz zrobić oraz będziesz bardziej zmotywowana do działania. Spróbuj wymyślić ciekawe aktywności a być może nawet będziesz czekać na nie z niecierpliwością! 

 Kilka pomysłów:
– Posłucham i przetłumaczę 1 norweską piosenkę
– Przygotuję fiszki z 10 słówkami dot. domu 
– Napiszę 10 zdań na temat dzisiejszego dnia
– Przez 15 minut będę rozmawiać po norwesku ze swoim partnerem

2. Nauka jest nudna, stresują i mało różnorodna.

Zestresowany, znudzony mózg nie uczy się i nie przyswaja nowych informacji. Koniec kropka. Zawsze o tym pamiętaj. Jeśli siedzisz na lekcji i przysypiasz albo odwrotnie, boisz się odezwać i czujesz się krytykowana – prawdopodobnie niewiele się nauczysz. Początkowy stresik podczas mówienia obecny jest zawsze, ale jeśli paraliżuje Cię lęk, lepiej poszukać mniej stresującego sposobu nauki. 

To samo jeśli chodzi o nudę. Typowo „szkolna” nauka, oparta na podręczniku i wkuwaniu materiału na pamięć jest bardzo mało skuteczna. 
Dobrze zorganizowany plan nauki powinien obejmować wszystkie modalności
– mówienie
– słuchanie
– pisanie
– czytanie

I to już od pierwszych zajęć! Nie czekaj z mówieniem aż nauczysz się wszystkiego innego. Nabawisz się jedynie blokady językowej i coraz trudniej będzie Ci się rozgadać. 

W dzisiejszych czasach metod i pomocy do nauki jest cała masa. Szukaj i testuj co najbardziej Cię interesuje, ale nie pozostawaj w swojej stresfie komfortu. Wielu uczniów unika pisania oraz mówienia, uważając, że są to czynności trudne i czasochłonne. To oczywiście ogromny błąd, gdyż wystarczy jedynie bierny (słuchanie, czytanie) kontakt z językiem. Konieczne jest też samodzielne „produkowanie” mowy. 

Zadanie dla Ciebie:

Zastanów się jakie metody nauki sprawiają Ci przyjemność. Lubisz czytać książki? Pisać opowiadania? Może preferujesz gamingowe aplikacje, jak duolingo? Być może poznawanie norweskiego muzyki, to coś, co lubisz robić w wolnym czasie? Bądź kreatywna, jeśli nie cierpisz wkuwania słówek na pamięć, nie zmuszaj się. Jest masa innych (i pewnie bardziej skutecznych) sposobów na naukę. Jeśli nie masz pomysłów poproś o pomóc swojego lektora lub zadaj pytanie na grupie językowej. Jestem pewna, że odkryjesz masę nowych sposobów uczenia się.

3. Nauka to sam "workout" bez rekreacji.

Typowa nauka szkolna, to tzw. językowy workout. Czyli: siadasz, otwierasz podręcznik, wykonujesz ćwiczenia czy analizujesz i tłumaczysz zdania. To jest to, o czym większość z nas myśli, kiedy mówimy o nauce norweskiego. Tego zostaliśmy nauczeni i tak często wyglądają kursy językowe.

Ale workout to nie wszystko. Oprócz formalnego treningu, nauka nowego języka to też rekreacja. Wyobraź sobie, że chcesz utrzymać się w formie. Jedną z rzeczy jakie możesz zrobić, to pójść na siłownie i zrobić porządny trening. Ale nie tylko. Oprócz tego, możesz też wpleść w plan swojego dnia inne formy ruchu: wybrać schody zamiast windy, przejść się do sklepu, zamiast jechać autem, zaplanować wycieczkę z góry z przyjaciółmi, pojechać rowerem do pracy lub iść na kurs tańca z partnerem. Tak samo jest z nauką norweskiego. Oprócz lekcji i kursów, musisz otaczać się językiem także w czasie wolnym. 

Oglądaj filmy po norwesku, lub z norweskimi napisami. Przeglądaj norweskie memy. Udzielaj się na norweskiej grupie facebookowej na interesujący Cię temat. Słuchaj podcastów (jeśli jesteś początkujący, dostępne są też takie, które mają transkrypcję, którą możesz przetłumaczyć). 
Kluczem jest znalezienie takiej językowej aktywności, którą łatwo wpleść w swój dzień a która będzie dla Ciebie przyjemna. Bez rekreacji nauka szybko może stać się nudna i ciężko będzie Ci kontynuować.

Zadanie dla Ciebie:​

Wprowadź norweski do swojego dnia już dzisiaj. Zamiast anglojęzycznego filmu – wybierz norweski. Zamiast czytać wiadomości po polsku – skorzystaj z norweskiej strony internetowej. Znajdź aktywność która jest dla Ciebie ciekawa (a najlepiej kilka) i powtarzaj ją KAŻDEGO dnia!

Zapraszamy na zajęcia z nami!

Wszystkie te zasady stosujemy na naszych kursach. Gwarantujemy, że nie będziesz się na nich nudzić 😉

Sprawdź nasze zajęcie indywidualne oraz kursy grupowe.

Dołącz do kursu

Norsk Na spółka z o.o.
ul. Główna 45A,
57-350 Kudowa-Zdrój
REGON: 522935420
NIP: 8831874823

Facebook Instagram Youtube Tiktok

Korzystając z tej strony akceptujesz postanowienia regulaminu i oświadczasz, że zapoznałeś się z polityką prywatności.

Copyright © 2023 Norsk nå | created by logotype.png.studio