Język norweski jest językiem w którym nie ma przypadków (pamiętasz może ze szkoły podstawowej te wszystkie dopełniacze i mianowniki?).
Dzięki temu nie musimy się uczyć skomplikowanej odmiany słówek ALE, z tego samego powodu, szyk wyrazów w norweskim zdaniu jest wyjątkowo ważny. To właśnie do niego zależeć będzie często sens zdania i to, kto jest wykonawcą jakiej czynności.
Aby maksymalnie uprościć temat, wyjaśnimy go na obrazkach. Mamy świadomość, że orzeczenia, dopełnienia i podmioty to często dawno zapomniane relikty czasu podstawówki 
A więc do dzieła!
Co jest co?
Pierwszym bohaterem tego wpisu jest Podmiot.
Podmiot jest częścią zdania która opisuje wykonawcą czynności i odpowiada na pytania: kto? i co?
Na przykład w zdaniu:
Kasia je lody. – Kasia spiser is.
Podmiotem jest Kasia.
Natomiast w zdaniu: Pada deszcz. podmiotem jest deszcz.
Uwaga! To zdanie po norwesku brzmi: Det regner.
I podmiotem jest DET.
Dosłownie: To pada.
Następną, bardzo ważną częścią zdania, jest orzeczenie. Możesz wyobrazić sobie orzeczenie jak słońce – wszystko inne kręci się wokół niego. Ważne jest, aby zawsze wiedzieć gdzie znajduje się ono w zdaniu.
Najważniejszą zasadą w języku norweskim jest to, że orzeczenie znajduje się na drugim miejscu w zdaniach twierdzących (no, nie zawsze, ale jeśli stawiasz pierwsze kroki w norweskim, to ta zasada wystarczy).
Jak rozpoznać orzeczenie?
Jest ono najważniejszym czasownikiem w zdaniu i określa co robi i w jakim stanie znajduje się bohater zdania (podmiot).
Np. Vi drikker kaffe. (My pijemy kawę)
orzeczenie – drikker
Han er kald. (On jest zimny – Jest mu zimno).
orzeczenie – er
Okolicznik zdaniowy jest najtrudniejszy do zdefiniowania bo nie odpowiada na żadne pytanie. Okoliczników zdaniowych jest dużo i zmieniają one sens zdania. Możemy tu wymienić takie słówka jak
- ikke – przeczenie
- alltid – zawsze
- ofte – często
- heldigvis – na szczęście
- dessverre – niestety
- virkelig – naprawdę
- fordi – ponieważ
- at – że
- til tross for – pomimo, że
- ettersom – zatem, ponieważ
- om – czy, jeśli
Dopełnienie określa i uzupełnia czasownik.
Np.
Vi drikker kaffe.
Han spiller dataspill. (On gra w gry komputerowe)
Jeg ser på tv. (Ja oglądam telewizor).
Dopełnienie nie jest konieczne w zdaniu, wystarczy sam podmiot i orzeczenie.
No i ostatnie dwie części zdania to: okolicznik czasu i okolicznik miejsca. Tutaj większej filozofii nie ma, są to te słowa które opisują czas i miejsce.
Ok, poznaliśmy już wszystkie części zdania. Czas nauczyć się ich używać!
Są 3 najważniejsze zasady o których musisz zawsze pamiętać:
- Na drugim miejscu w zdaniu zawsze jest orzeczenie.
- Obok orzeczenia zawsze stoi podmiot – z jednej, albo z drugiej strony.
Reszta zdania jest dowolna i zależy od tego, co chcesz powiedzieć.
Przyjrzyj się zdaniom poniżej.
I zasada numer 3:
3. IKKE (I każdy inny okolicznik zdaniowy) stoją ZA orzeczeniem. – nie koniecznie zaraz przy nim, ale nigdy nie przed.
Np.
Jeg lager ikke mat.
De går ikke på skolen.
Do tego momentu zazwyczaj wszystko jest jasne. Ale co się stanie jeśli zdanie zaczniemy od czegoś innego niż podmiot?
Na przykład od Nå (teraz)?
Czasownik wciąż zostaje na drugim miejscu.
Oznacza to, że podmiot spada na miejsce 3 – pamiętaj, że wciąż musi być obok orzeczenia!
Nie stawianie czasownika na drugim miejscu jest najczęstszym błędem popełnianym przez początkujących.
Gdzie wtedy wstawić ikke?
Spada ono na dalszą pozycję, ponieważ obowiązują dwie pierwsze zasady, czyli na drugim miejscu orzeczenie, obok niego podmiot i dopiero na czwartym miejscu stawiamy ikke. Jak w przykładach poniżej.
To tyle jeśli chodzi o podstawy szyku zdania. Polecamy przećwiczyć te 3 zasady zmieniając kolejność słów w zdaniu.
