Strona bierna w języku norweskim – wszystko, co musisz wiedzieć
Strona bierna (norw. passiv) to konstrukcja gramatyczna, w której podmiot zdania nie wykonuje czynności, ale jej doświadcza. W praktyce oznacza to, że nie koncentrujemy się na tym, kto coś zrobił, ale na tym, co zostało zrobione i co (lub kto) jest odbiorcą tej czynności.
W języku norweskim mamy dwa główne sposoby tworzenia strony biernej: S-passiv oraz BLI-passiv. Obie formy są poprawne, ale stosuje się je w nieco innych sytuacjach, zależnie od stylu wypowiedzi, kontekstu oraz tego, jak bardzo chcemy podkreślić wykonawcę czynności.
🔹 1) S-passiv – strona bierna z końcówką „-s”
👉 Jak tworzymy?
Dodajemy końcówkę -s do formy czasownika w odpowiednim czasie:
Infinitiv (bezokolicznik): å bygges (być budowanym)
Presens (teraźniejszy): bygges (jest budowany)
Futurum (przyszły): skal bygges (będzie budowany)
Fortidsfuturum (przyszły w przeszłości): skulle bygges (miał być budowany)
Uwaga: W tej formie często pomijamy wykonawcę czynności. Jeśli jednak chcemy go podać, używamy przyimka „av” (od, przez):
Huset bygges av firmaet. – Dom jest budowany przez firmę.
📌 Przykłady:
Han maler huset. (On maluje dom.) → Huset males. (Dom jest malowany.)
Man leser boka. (Czyta się książkę.) → Boka leses. (Książka jest czytana.)
Reglene endres ofte. – Zasady często się zmieniają.
🔹 2) BLI-passiv – strona bierna z czasownikiem „bli”
Ta forma jest częściej używana w języku mówionym i codziennym. Stosujemy ją we wszystkich czasach, a stronę bierną tworzymy za pomocą czasownika „bli” w odpowiedniej formie oraz perfektum partisipp (imiesłów bierny) głównego czasownika.
👉 Odmiana czasownika „bli”:
Presens: blir
Preteritum: ble
Perfektum: har blitt
Pluskvamperfektum: hadde blitt
Futurum: skal bli
📌 Przykłady:
Hun selger huset. → Huset blir solgt. (Dom jest sprzedawany.)
Noen stjal bilen hans. → Bilen hans ble stjålet. (Jego samochód został skradziony.)
Vi har invitert Bjørn. → Bjørn har blitt invitert. (Bjørn został zaproszony.)
De hadde sagt sannheten. → Sannheten hadde blitt sagt. (Prawda została powiedziana.)
Również tutaj, jeśli chcemy podać wykonawcę czynności, używamy przyimka „av”:
Boka ble skrevet av Ibsen. – Książka została napisana przez Ibsena.
| S-passiv | BLI-passiv |
|---|---|
| Styl oficjalny, techniczny, instrukcje | Styl potoczny, codzienna mowa |
| Często bez podanego wykonawcy | Często z wykonawcą podanym po „av” |
| Ograniczone czasy gramatyczne | Wszystkie czasy gramatyczne |
| Krótsza, zwięzła forma | Bardziej rozbudowana i elastyczna |
📝 Kilka dodatkowych uwag
Niektóre czasowniki w norweskim nie mają strony biernej – np. czasowniki zwrotne (å sette seg, å kle på seg) lub czasowniki modalne same w sobie (kan, må, vil).
Stronę bierną warto ćwiczyć w kontekście – np. przekształcając zdania z aktywnego na bierne i odwrotnie.
Dobrze jest także słuchać norweskiego radia lub podcastów, by osłuchać się z naturalnym użyciem różnych form biernych.
📚 Podsumowanie
Strona bierna w norweskim może wydawać się trudna na początku, ale z czasem staje się naturalnym elementem języka – zwłaszcza jeśli chcesz mówić i pisać w sposób bardziej precyzyjny, obiektywny lub formalny. Warto opanować obie formy – zarówno S-passiv, jak i BLI-passiv, ponieważ każda z nich ma swoje zastosowanie i pomaga lepiej wyrazić to, co chcesz powiedzieć.
