Kategorie
poziom A1-A2 słownictwo

Zdrowie i nawyki

HELSE, SUNNE OG UNSUNNE VANER

I. Choroby, dolegliwości i symptomy

  • Jeg har vondt i hele kroppen. Boli mnie całe ciało. 
  • Jeg har en hodepine.Boli mnie głowa. 
  • Jeg har vondt i magen (lub en magepine).Boli mnie brzuch. 
  • Jeg er syk.Jestem chory.
  • Jeg er forkjølet.Jestem przeziębiony. 
  • Jeg har allergi.Mam alergię.

Feber - Gorączka

Gdy mamy gorączkę mamy podwyższoną temperaturę, boli nas głowa i doskwiera nam uczucie gorąca i zimna jednocześnie. Mogą pojawiać się dreszcze i poty. Jak to powiedzieć po norwesku?

Jeg har feber, så jeg har høy temperatur (wysoką temperaturę) og føler meg varm og kald samtidig. Jeg har hodepine (ból głowy) eller migrene. Jeg har frysninger (dreszcze) og svetter.

Influensa - Grypa

Gdy mamy grypę jesteśmy osłabieni, występuje gorączka i szybko się męczymy. Innymi symptomami może być kaszel, katar lub zatkany nos i ból gardła. Jak powiedzieć to po norwesku?

 

Jeg har influensa, så jeg er svekket (osłabiony) og jeg blir fort sliten (szybko się męczę). Jeg har også rennende nese (katar) og hoste (kaszel). Noen ganger har jeg tett nese (zatkany nos) og vondt i halsen (ból gardła).

Matallergi - Alergia, zatrucie pokarmowa

Najczęstszymi symptomami zatrucia pokarmowego są bóle brzucha, wymioty, nudności, odwodnienie i biegunka. Po norwesku powiemy to następująco…

Jeg har matallergi, så jeg har vondt i magen og jeg kaster opp hele tiden (cały czas wymiotuję). Jeg har kvalme (nudności) og diaré (biegunka). Men det verste er at jeg er dehydrert (odwodnienie).

INNE PRZYDATNE WYRAŻENIA

  • Hvordan føler du deg?Jak się czujesz?
  • Jeg føler meg dårlig.Kiepsko się czuję.
  • Jeg ser blek ut. Wyglądam blado.
  • Å gå til legen. Iść do lekarza
  • Å holde sengen og slappe av. Zostać w łóżku i odpoczywać.
  • God bedring!Zdrówka!

II. Sunne vaner - Zdrowe nawyki

  • Å drikke mye vann. Pić dużo wody.
  • Å spise mye grønnsaker og frukt. Jeść dużo warzyw i owoców.
  • Å ha et balansert kosthold.Mieć zbilansowaną dietę.
  • Å ta vitaminer. Zażywać witaminy.
  • Å trene. – Ćwiczyć. 
  • Å sove 8 timer om dagen.Spać 8 godzin dziennie.
  • Å slappe av.Odpoczywać. 
  • Å lese bøker og utvikle seg mentalt. Czytać książki i rozwijać się umysłowo.
  • Å ikke stresse. –  Nie stresować się.

III. Unsunne vaner - Niezdrowe nawyki

  • Å røyke.Palić (papierosy).
  • Å drikke mye alkohol.Pić dużo alkoholu.
  • Å spise fast food. Jeść „śmieciowe” jedzenie.
  • Å forsømme hygienen.Zaniedbywać higienę.
  • Å bruke for mye mobil eller pc.Używać za dużo telefonu i komputera.
  • Å isolere seg fra andre mennesker. Izolować się od ludzi.
Kategorie
kultura

Nynorsk vs. Bokmål – co warto wiedzieć o dwóch wersjach j.norweskiego?

W Norwegii język to temat, który potrafi zaskoczyć. Wiele osób myśli, że Norwegowie mówią w jednym języku, ale w rzeczywistości mają dwa oficjalne warianty: nynorsk i bokmål. Oba są używane w codziennym życiu, ale mają sporo różnic, które warto poznać, zwłaszcza jeśli planujesz wyjazd do Norwegii lub naukę tego języka.

Dwa warianty

Bokmål – czyli „język książkowy” – to forma, która jest najczęściej spotykana. W dużych miastach, w szkołach i mediach przeważa właśnie bokmål. Wygląda na to, że Norwegowie po prostu polubili duński sposób pisania, bo bokmål ma korzenie w języku duńskim.

Z kolei nynorsk, czyli „nowy norweski”, to wersja, która powstała w XIX wieku. Kiedy Norwegowie zaczęli szukać własnego, bardziej „norweskiego” standardu, sięgnęli po dialekty, które były używane w różnych częściach kraju. Nynorsk stawia na bardziej tradycyjny i „czysty” język.

Co tak naprawdę je różni?

  1. Słownictwo: Bokmål ma sporo słów zapożyczonych z duńskiego, więc niektóre wyrazy brzmią znajomo, jeśli znasz inne języki germańskie. Nynorsk natomiast trzyma się słów, które pochodzą z norweskich dialektów – więc czasem może brzmieć trochę bardziej archaicznie. Oto przykłady słów które w obu wersjach brzmią podobnie, oraz które zupełnie się od siebie różnią:
    Na przykład „woda” to vann w obu wersjach, ale „jeść” to w bokmål to å spise, a w nynorsk å ete/å eta

  1. Gramatyka: Nynorsk ma trochę bardziej skomplikowaną gramatykę. Zamiast jednej formy dla czasowników w różnych osobach, w nynorsk mamy różne końcówki. Na przykład „byłem” to w bokmål jeg har vært, a w nynorsk eg har vore.

Subtelne różnice można zauważyć także w odmianie czasowników. Na przykład czasownik „marzyć” w czasie przeszłym Preteritum w bokmål to drømte, natomiast w nynorsk to drøymde.

  1. Wymowa: Wymowa obu wersji jest bardzo zbliżona, ale można usłyszeć różnice, zwłaszcza w małych miasteczkach. Nynorsk często jest mówiony w zachodniej Norwegii, a jego wymowa bywa nieco bardziej „surowa” i archaiczna, co może być ciekawe dla osób, które znają już podstawy języka.

Który wariant wybrać?

Jeśli chcesz dogadać się z większością Norwegów, to bokmål jest najprostszym wyborem. Większość tekstów w internecie, książek i filmów będzie w bokmålu, więc jeśli zależy ci na nauce języka codziennego, to będzie ci łatwiej zacząć właśnie od niego.

Jednak jeśli chcesz poczuć prawdziwą norweską tradycję i głębiej zanurzyć się w język, to warto poznać trochę nynorsk. Jest szczególnie popularny na zachodnich wybrzeżach Norwegii, a wiele osób w małych miejscowościach nadal posługuje się nim na co dzień.

W każdym razie, niezależnie od tego, którą wersję wybierzesz, warto wiedzieć, że oba warianty mają swoje miejsce w życiu Norwegów. Mówiąc jednym lub drugim, zawsze będziesz w stanie porozumieć się ze wszystkimi.

Kategorie
kultura

Norweski slang cz.II

Norweski slang cz.II

Slang jest nieodłączną częścią każdego języka, dlatego ważnym jest żeby znać chociaż kilka wyrażeń, aby odnaleźć się wśród norweskiego towarzystwa lub nawet oglądając norweski serial. Poniżej przedstawiamy kilka podstawowych wyrażeń slangowych.

Pozytywne wyrażenia slangowe

NOPLPrzykładTłumacenie
Skjerr’a?Co tam? (skrót od Hva skjer a?)Skjerr’a bro?Co tam, ziom?
AssNo wiesz/Serio (często na końcu zdania)Det var digg, ass!To było świetne, serio!
SeffOczywiście (skrót od selvfølgelig)Seff kommer jeg!Oczywiście, że przyjdę!
MædMega/ bardzoDen konserten var mæd bra!Ten koncert był mega dobry!
RåttKozacko! / ZajebiścieDu kjøpte et nytt hus? Rått!Kupiłeś nowy dom? Kozacko!
Å være giraByć podekscytowanymJeg er sykt gira for møte i kveld!Jaram się mega na dzisiejsze spotkanie!

Negatywne wyrażenia slangowe
NOPLPrzykładTłumacenie
BlakkSpłukanyJeg er helt blakkJestem całkiem spłukany
RævaDo dupyDet var helt ræva!To było totalnie do dupy!
SkitBeznadziejne (dosł. „gówno”)Den filmen var skit!Ten film był beznadziejny!
HæsligOhydne, odpychająceMaten smakte hæslig!Jedzenie smakowało ohydnie!
TeitGłupi, irytującyHan er så teit!On jest tak głupi!
Kødder du?Jaja sobie robisz?– Vi kjøpte en ny bil- Kødder du?– Kupiliśmy nowe auto -Jaja sobie ze mnie robisz?
Studenckie wyrażenia slangowe
NOPLPrzykładTłumaczenie
PuggeWkuwać na egzaminJeg må pugge hele natta!Muszę wkuwać całą noc!
StrøkOblać egzaminJeg strøk på matten!Oblałem matmę!
NoiaPanika / StresJeg får helt noia av eksamen!Dostaję totalnej paniki przez egzamin!
DritingsZalany/ bardzo pijanyHan var dritings i går!On był wczoraj totalnie zalany!
PensumhelveteTona materiałówJeg drukner i pensumhelvete…Tonę w tej masie materiału…
Kategorie
kultura

Norwegia – 7 Miejsc, Które Musisz Zobaczyć

Norwegia to kraj pełen kontrastów – od spektakularnych fiordów i lodowców po nowoczesne miasta i historyczne zabytki. Jeśli marzysz o podróży do tego skandynawskiego raju, oto 7 miejsc, które warto uwzględnić w swoim planie!

1. Geirangerfjord – Klejnot UNESCO

Geirangerfjord to jeden z najbardziej znanych fiordów Norwegii, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jego strome klify, intensywnie zielone zbocza i wodospady sprawiają, że wygląda jak z bajki. 

Najciekawsze atrakcje:
Wodospady Siedem Sióstr (De Syv Søstrene) – siedem strumieni spływających w dół klifu tworzy niesamowity widok.
Rejs po fiordzie – możesz podziwiać fiord z pokładu statku lub w bardziej aktywnej wersji – kajakiem.
Dalsnibba (1500 m n.p.m.) – jeden z najlepszych punktów widokowych w Norwegii, z którego zobaczysz fiord w całej okazałości.
Droga Orłów (Ørnevegen) – kręta trasa z 11 ostrymi zakrętami, prowadząca do spektakularnego punktu widokowego Ørnesvingen.

 

2. Oslo – Stolica kultury i nowoczesności

Oslo to dynamiczna stolica Norwegii, która łączy nowoczesność z historią. Jest pełna zieleni, otoczona wodą i oferuje mnóstwo atrakcji dla miłośników kultury.

Co warto zobaczyć?
Opera w Oslo – imponujący, nowoczesny budynek nad wodą. Można spacerować po jego dachu i podziwiać widok na fiord.
Muzeum Muncha – nowa siedziba muzeum poświęconego twórczości Edvarda Muncha, twórcy słynnego „Krzyku”.
Muzeum Łodzi Wikingów (obecnie zamknięte, otwarcie nowego Vikingtidsmuseet w 2026 r.) – zawiera najlepiej zachowane na świecie łodzie wikingów, liczące ponad 1000 lat.

3. Bergen – Kolorowe serce Norwegii

Bergen, drugie co do wielkości miasto Norwegii, to urocze miejsce otoczone górami i fiordami. Jest znane z deszczowego klimatu, ale także z niesamowitej atmosfery i kolorowej architektury.

Główne atrakcje:
Bryggen – historyczna dzielnica handlowa z charakterystycznymi, drewnianymi domkami, wpisana na listę UNESCO.
Targ rybny – spróbujesz tu świeżych owoców morza, w tym krabów królewskich i wędzonego łososia.
Fløyen – wjedź kolejką Fløibanen na wzgórze Fløyen i podziwiaj panoramę miasta.

4. Lofoty – Norwegia w wersji pocztówkowej

Lofoty to jeden z najbardziej malowniczych regionów Norwegii – ostre szczyty górskie wyrastają prosto z morza, a wioski rybackie wyglądają jak z pocztówki.

Najważniejsze atrakcje:
Reine – najpiękniejsza wioska Norwegii – słynne czerwone domki na tle gór.
Plaża Haukland – białe piaski i turkusowa woda przypominają tropiki!
Trekking na Reinebringen – widok z tego szczytu to jeden z najbardziej ikonicznych krajobrazów Norwegii.
Zorza polarna (zima) i słońce o północy (lato) – Lofoty są idealnym miejscem do obserwacji tych zjawisk.

5. Tromsø – Arktyczna stolica Norwegii

Tromsø to największe miasto za kołem podbiegunowym i jedno z najlepszych miejsc na świecie do obserwacji zorzy polarnej.

Co warto zobaczyć?
Polaria – interaktywne muzeum o Arktyce, gdzie można zobaczyć m.in. karmienie fok.
Arktyczna Katedra – nowoczesna świątynia o unikalnej architekturze.
Rejs w poszukiwaniu wielorybów – zimą można tu zobaczyć humbaki i orki.

6. Prekestolen – Skalny balkon nad fiordem

Prekestolen to jedna z najsłynniejszych atrakcji Norwegii. To ogromna, płaska skała, która wznosi się 604 metry nad Lysefjordem.

Jak tam dotrzeć?
✔ Wędrówka trwa ok. 4 godziny w obie strony i nie wymaga specjalnych umiejętności.
✔ Najlepsze widoki są o wschodzie słońca, gdy nie ma tłumów.

Ciekawostka: W 2018 roku Prekestolen pojawił się w hollywoodzkim filmie „Mission: Impossible – Fallout” jako miejsce finałowej sceny walki!

7. Stavkirke – Średniowieczne kościoły klepkowe

Najbardziej znane:
Urnes stavkirke (UNESCO) – najstarszy (ok. 1130 r.), z pięknymi rzeźbieniami.
Borgund stavkirke – najlepiej zachowany, wygląda jak budowla z fantasy.

Ciekawostka: Wiele kościołów klepkowych ma rzeźbienia przypominające smoki – to nawiązanie do mitologii nordyckiej.

Masz już swoje ulubione miejsce w Norwegii? A może któreś z tych miejsc jest na Twojej liście marzeń?

Norsk Nå
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.