Strona główna » poziom B1-B2
Strona główna » poziom B1-B2

Kategoria: poziom B1-B2

Kategorie
kultura poziom A1-A2 poziom B1-B2

Norweskie skróty urzędowe – co warto znać, żeby nie zgubić się w urzędach

Norweskie skróty urzędowe

Jeżeli mieszkasz w Norwegii lub planujesz tu dłuższy pobyt, prędzej czy później trafisz na norweskie skróty urzędowe. Pojawiają się w listach z urzędów, na tablicach ogłoszeń, w mailach i podczas rozmów z urzędnikami. Warto je znać, aby szybciej zrozumieć, kto za co odpowiada i gdzie załatwić swoją sprawę.
Poniżej znajdziesz listę najczęściej spotykanych skrótów wraz z objaśnieniem.

 

SkrótPełna nazwaOpis i rola instytucji
NAVArbeids- og velferdsforvaltningenUrząd Pracy i Opieki Społecznej – zajmuje się m.in. zasiłkami, rejestracją bezrobotnych, świadczeniami rodzinnymi i chorobowymi.
UDIUtlendingsdirektoratetDyrekcja ds. Cudzoziemców – wydaje pozwolenia na pobyt, pracę, łączy rodziny, zajmuje się azylem
PSTPolitiets sikkerhetstjenesteSłużba Bezpieczeństwa Policji – ochrona przed zagrożeniami terrorystycznymi i szpiegostwem
NRKNorsk rikskringkastingNorweska telewizja i radio publiczne -odpowiednik polskiego TVP i Polskiego Radia
DNBDen Norske BankNajwiększy bank w Norwegii – często skrót pojawia się przy usługach finansowych
SSBStatistisk sentralbyråNorweski Urząd Statystyczny – publikuje dane o gospodarce, społeczeństwie, cenach
KSKommunenes SentralforbundZwiązek Norweskich Gmin – zrzesza samorządy lokalne
UDUtenriksdepartementetMinisterstwo Spraw Zagranicznych – zajmuje się polityką zagraniczną i konsulatam
Skatteetaten–Urząd Podatkowy – odpowiedzialny za podatki, numer personalny (fødselsnummer) i kartę podatkową (skattekort)
fnr.fødselsnummerNumer personalny (11 cyfr), podawany w każdym urzędowym formularzu
org.nr.organisasjonsnummerNumer organizacji/firmy, wymagany w dokumentach firmowych, fakturach, rejestrach
adr.adresseAdres zamieszkania lub korespondencyjny
tlf.telefonnummerNumer telefonu
mnd.månedMiesiąc – przy podawaniu dat
vedl.vedleggZałącznik – pojawia się w pismach urzędowych i e-mailach
saksnr.saksnummerNumer sprawy w urzędzie
att.attestZaświadczenie – np. fødselattest (akt urodzenia)

Pamiętaj, że w Norwegii wiele spraw można załatwić online – ale formularze elektroniczne także pełne są skrótów. Dlatego warto mieć swoją „ściągę” pod ręką, a z czasem te oznaczenia staną się tak naturalne, jak nasze polskie ZUS czy NIP.

Znajomość norweskich skrótów instytucji i terminów urzędowych to mały krok, który może znacznie ułatwić codzienne życie w Norwegii. Dzięki nim szybciej zrozumiesz dokumenty, korespondencję z urzędów i komunikaty w mediach. Nawet jeśli nie planujesz zostać w Norwegii na stałe, podstawowa wiedza o tych oznaczeniach pomoże Ci uniknąć nieporozumień i zaoszczędzi czas w urzędach.

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

   PREPOSJISON – przyimek cz. 1

Przyimki norweskie: FOR, TIL, AV i FRA – kiedy ich używać?

Przyimki (norw. preposisjoner) to jedne z tych elementów języka, które potrafią sprawić trudność – nie tylko początkującym, ale i bardziej zaawansowanym uczniom. W języku norweskim często nie da się ich dosłownie przetłumaczyć na polski, a ich użycie zależy od kontekstu, znaczenia czasownika czy nawet utartych wyrażeń.

W tym wpisie przyjrzymy się czterem bardzo często używanym przyimkom: for, til, av i fra. Dowiesz się, w jakich sytuacjach ich używać, co dokładnie znaczą i jak różnią się między sobą. Każdy punkt opatrzony jest przykładem zdania z tłumaczeniem na język polski, dzięki czemu łatwiej przyswoisz praktyczne zastosowanie tych przyimków.

Gotowy, by uporządkować swoją wiedzę? Zaczynamy!

FOR

używamy, gdy:

  1. Określamy cel (dlaczego coś robimy) np.:  Jeg gikk til butikken for å kjøpe mat. – Poszłam do sklepu, żeby kupić jedzenie.
  2. Wyrażamy osobistą opinię np.:  Det er vanskelig for meg. – To jest dla mnie trudne. 
  3. Odnosimy się do przysług (ktoś coś robi dla kogoś) np.:  Han vasket huset for meg. – On posprzątał dla mnie dom. 
  4. Mówimy o nadmiarze czegoś, np.:  Jeg spiste for mye i dag. – Zjadłam dziś za dużo.
  5. Mówimy o czasie w przeszłości, razem ze słowem „siden” np.:  Vi flyttet hit for tre år siden. – Przeprowadziliśmy się tutaj trzy lata temu.

TIL

używamy, gdy: 

  1. Obieramy jakiś kierunek lub cel np.:  De reiste til Norge. – Pojechali do Norwegii.
  2. Określamy punkt końcowy ruchu np.:  Vi kom fram til en vakker by. – Dotarliśmy do pięknego miasta.
  3. Określamy przynależność, własność np.:  Det er mannen til søsteren min. – To jest mąż mojej siostry.
  4. Chcemy podkreślić dopełnienie np.:  Han sendte en bok til meg. – On wysłał mi książkę.  
  5. W związku; razem z, np.:  I dag skal jeg ha fisk til middag. – Dziś będę mieć rybę na obiad.
  6. Czegoś używamy np.:  Jeg bruker denne datamaskinen til å jobbe hjemmefra. – Używam tego komputera żeby pracować z domu.

AV

używamy, gdy:

  1. Chcemy wskazać wykonawcę czynności w stronie biernej np.:  Brevet ble skrevet av sekretæren. – List został napisany przez sekretarkę. 
  2. Określamy części całości np.:  Han fikk halvparten av pengene. – Otrzymał połowę pieniędzy.  
  3. Podkreślamy przyczynę np.:  Han gråt av glede da dattera hans ble født. – Płakał ze szczęścia, gdy jego córka się urodziła.  
  4. Podkreślamy jakość lub materiał np.:  Han har en klokke av gull. – Ma zegarek ze złota.
  5. Użycie z liczebnikiem, np.: Fire av bøkene ble kjøpt. – Cztery z książek zostały kupione.
  6. Wskazujemy autora, np.: En tekst av Ibsen. – Tekst Ibsena.
  7. Chcemy podkreślić dopełnienie (kogo?czego?) np.:  Jeg fikk en gave av mora mi. – Dostałam prezent od mojej mamy.
  8.  Łączymy z rzeczownikiem np.:  Jeg har et bilde av min mor. – Mam zdjęcie mojej mamy.

FRA

używamy, gdy: 

  1. Określamy miejsce lub czas np.:  Jeg skal reise fra Norge 17. mai. – Wyjadę z Norwegii 17 maja.
  2. Określamy pochodzenie np.:  Jeg kommer fra Polen. – Jestem z Polski.
  3. Określamy nieobecność lub oddalenie np.:  Lars er borte fra skolen. – Lars jest nieobecny w szkole.
Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Strona bierna

Strona bierna w języku norweskim

Strona bierna w języku norweskim – wszystko, co musisz wiedzieć

Strona bierna (norw. passiv) to konstrukcja gramatyczna, w której podmiot zdania nie wykonuje czynności, ale jej doświadcza. W praktyce oznacza to, że nie koncentrujemy się na tym, kto coś zrobił, ale na tym, co zostało zrobione i co (lub kto) jest odbiorcą tej czynności.

W języku norweskim mamy dwa główne sposoby tworzenia strony biernej: S-passiv oraz BLI-passiv. Obie formy są poprawne, ale stosuje się je w nieco innych sytuacjach, zależnie od stylu wypowiedzi, kontekstu oraz tego, jak bardzo chcemy podkreślić wykonawcę czynności.

🔹 1) S-passiv – strona bierna z końcówką „-s”

👉 Jak tworzymy?

Dodajemy końcówkę -s do formy czasownika w odpowiednim czasie:

  • Infinitiv (bezokolicznik): å bygges (być budowanym)

  • Presens (teraźniejszy): bygges (jest budowany)

  • Futurum (przyszły): skal bygges (będzie budowany)

  • Fortidsfuturum (przyszły w przeszłości): skulle bygges (miał być budowany)

Uwaga: W tej formie często pomijamy wykonawcę czynności. Jeśli jednak chcemy go podać, używamy przyimka „av” (od, przez):

  • Huset bygges av firmaet. – Dom jest budowany przez firmę.

📌 Przykłady:

  • Han maler huset. (On maluje dom.) → Huset males. (Dom jest malowany.)

  • Man leser boka. (Czyta się książkę.) → Boka leses. (Książka jest czytana.)

  • Reglene endres ofte. – Zasady często się zmieniają.

🔹 2) BLI-passiv – strona bierna z czasownikiem „bli”

Ta forma jest częściej używana w języku mówionym i codziennym. Stosujemy ją we wszystkich czasach, a stronę bierną tworzymy za pomocą czasownika „bli” w odpowiedniej formie oraz perfektum partisipp (imiesłów bierny) głównego czasownika.

👉 Odmiana czasownika „bli”:

  • Presens: blir

  • Preteritum: ble

  • Perfektum: har blitt

  • Pluskvamperfektum: hadde blitt

  • Futurum: skal bli

📌 Przykłady:

  • Hun selger huset. → Huset blir solgt. (Dom jest sprzedawany.)

  • Noen stjal bilen hans. → Bilen hans ble stjålet. (Jego samochód został skradziony.)

  • Vi har invitert Bjørn. → Bjørn har blitt invitert. (Bjørn został zaproszony.)

  • De hadde sagt sannheten. → Sannheten hadde blitt sagt. (Prawda została powiedziana.)

Również tutaj, jeśli chcemy podać wykonawcę czynności, używamy przyimka „av”:

  • Boka ble skrevet av Ibsen. – Książka została napisana przez Ibsena.

S-passivBLI-passiv
Styl oficjalny, techniczny, instrukcjeStyl potoczny, codzienna mowa
Często bez podanego wykonawcyCzęsto z wykonawcą podanym po „av”
Ograniczone czasy gramatyczneWszystkie czasy gramatyczne
Krótsza, zwięzła formaBardziej rozbudowana i elastyczna

📝 Kilka dodatkowych uwag

  • Niektóre czasowniki w norweskim nie mają strony biernej – np. czasowniki zwrotne (å sette seg, å kle på seg) lub czasowniki modalne same w sobie (kan, må, vil).

  • Stronę bierną warto ćwiczyć w kontekście – np. przekształcając zdania z aktywnego na bierne i odwrotnie.

  • Dobrze jest także słuchać norweskiego radia lub podcastów, by osłuchać się z naturalnym użyciem różnych form biernych.

📚 Podsumowanie

Strona bierna w norweskim może wydawać się trudna na początku, ale z czasem staje się naturalnym elementem języka – zwłaszcza jeśli chcesz mówić i pisać w sposób bardziej precyzyjny, obiektywny lub formalny. Warto opanować obie formy – zarówno S-passiv, jak i BLI-passiv, ponieważ każda z nich ma swoje zastosowanie i pomaga lepiej wyrazić to, co chcesz powiedzieć.

Kategorie
poziom B1-B2

Tryby warunkowe

TRYBY WARUNKOWE W JĘZYKU NORWESKIM

Tryby warunkowe to niezwykle przydatna część języka norweskiego, która pozwala wyrażać przypuszczenia, możliwości, życzenia oraz sytuacje zależne od określonych warunków. Choć dla wielu uczących się mogą one wydawać się skomplikowane, zrozumienie ich logiki znacząco ułatwia codzienną komunikację i pozwala na formułowanie bardziej złożonych wypowiedzi. W tym artykule przyjrzymy się, jak funkcjonują tryby warunkowe w języku norweskim, omówimy ich strukturę oraz pokażemy praktyczne przykłady zastosowania.
Jeśli mówimy o trybach warunkowych, nie można zapomnieć o spójnikach, wyrażających warunek. Najbardziej podstawowe to : – hvis – jeśli
– om – jeśli, czy
– dersom – jeśli (używane bardziej formalnie)

Zerowy tryb warunkowy (rzeczywisty)

Ten tryb opisuje sytuacje możliwe do spełnienia – coś, co może się wydarzyć, jeśli zostanie spełniony pewien warunek.

– W zdaniu występuje inwersja po przecinku!

Konstrukcja: Hvis + presens, presens

Hvis det regner, tar vi en paraply. – Jeśli będzie padać, weźmiemy parasol.
Hvis du har tid, kan vi gå på kino. – Jeśli masz czas, możemy pójść do kina.

1. TRYB WARUNKOWY (nierzeczywisty teraźniejszy)

Opisuje sytuacje hipotetyczne – coś, co mogłoby się wydarzyć, ale w rzeczywistości się nie dzieje.

– W zdaniu występuje inwersja po przecinku!

Konstrukcja: Hvis + preteritum, czasownik modalny + bezokolicznik

Hvis jeg hadde mer tid, ville jeg reist til Norge. – Gdybym miał więcej czasu (ale nie mam), pojechałbym do Norwegii.
Om hun var rik, kunne hun kjøpe en stor villa. –Gdyby była bogata (ale nie jest), mogłaby kupić dużą willę.

2 TRYB WARUNKOWY (nierzeczywisty przeszły)

Używany do mówienia o sytuacjach, które mogły się wydarzyć w przeszłości, ale się nie wydarzyły.
Opisuje coś, co było niemożliwe do zmiany, dlatego używamy czasu zaprzeszłego (pluskvamperfekt)

– W zdaniu występuje inwersja po przecinku!

Konstrukcja: Hvis + pluskvamperfekt, czasownik modalny + ha + perfektum partisipp

Hvis jeg hadde visst det, ville jeg ikke ha kommet. – Gdybym to wiedział, nie przyszedłbym. (ale nie wiedziałem i przyszedłem)
Dersom du hadde ringt, ville jeg ha svart. – Gdybyś zadzwonił, odebrałbym (nie zadzwoniłeś i nie odebrałem)

SKRÓCONE FORMY

Każde ze zdań warunkowych, można zapisać bez spójnika i rozpoczynając od czasownika.

Hadde jeg visst det, ville jeg ikke ha kommet. – Gdybym to wiedział, nie przyszedłbym.
Hadde vi vunnet i lotto, kunne vi ha reist verden rundt. – Gdybyśmy wygrali na loterii, moglibyśmy podróżować dookoła świata.
Var jeg deg, ville jeg sagt sannheten. – Gdybym był tobą, powiedziałbym prawdę.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Knask eller Knep? – Piosenka

Hallo alle sammen!


Czy jest tutaj ktoś, kto świętuje Halloween? A wiecie, że można to zrobić na

wiele sposobów? Jednym z nich jest rozwiązanie przygotowanych przez Kacpra

halloweenowych zadań do przesłodkiej i mega wpadającej w ucho

piosenki “Knask og knep på Halloween”. Wystarczy, że posłuchacie jej kilka razy,

rozwiążecie zadania i trochę nowego słownictwa zostanie Wam w głowie 🙂


Ha en god Halloween!

Ordbok:

et spøkelse – duch, zjawa

overalt – wszędzie

knask eller knep – cukierek albo psikus

å banke på en dør – pukać do drzwi

en flaggermus – nietoperz

(et) godt – słodycze

en heks – czarownica, wiedźma

å være redd (for) – bać się (czegoś)

et mørke – zmrok, ciemności

å skrike – krzyczeć

skummel- straszny, przerażający

1. Uzupełnij tekst piosenki:

Knask og knep på Halloween

  er det overalt

Spøkelse, han er så

banker på en

Knask og knep på Halloween

hekser flyr i vilden sky.

Spøkelse, han er så

banker på en

Knask knask knsak knask eller knep

Knask og knep på Halloween

I mørket   flaggermus

Spøkelse, han er så

banker på en .

Knask knask knsak knask eller knep

Her har du litt godt min .

Spøkelse, han blir så
Happy Halloween

2. Oversett setninger:

1. Wszędzie jest strasznie. 2. Cukierek albo psikus. 3. Mamo, widziałem ducha! 4. On bardzo się boi. 5. Mam tutaj trochę słodyczy. 6. W ciemności krzyczą nietoperze.

3. Fyll ut setningene med følgende ord:

overalt - mørket - flaggermus - redd - skumle - banker

1. Hvordan kan jeg se ting i  ?

2. Det   på døra.

3. For et rot! Det ligger søppel. 

4. På halloween pleier vi å ha   kostymer på oss.

5.   er de eneste pattedyrene som kan fly.

6. Venninna mi er så   for edderkopper.

Fasit

1. Uzupełnij tekst piosenki: ​

Knask og knep på Halloween

__skummelt___________ er det overalt

Spøkelse, han er så __redd_________

banker på en dør.

 

Knask og knep på Halloween

Hekser flyr i vilden sky.

Spøkelse, han er så redd

banker på en ___en dør_______ .

 

Knask knask knsak knask eller knep


Knask og knep på Halloween

I mørket ___skriker________ flaggermus

 

Knask knask knsak knask eller knep

Her har du litt godt min __venn________.

Spøkelse, han blir så ____glad_______

Happy Halloween

 

2. Oversett setninger:


1. Wszędzie jest strasznie.

Det er skummelt overalt.


2. Cukierek albo psikus.

Knask eller knep.


3. Mamo, widziałem ducha!

Mamma, jeg så et spøkelese!


4. On bardzo się boi.

Han er så redd.


5. Mam tutaj trochę słodyczy.

Jeg har litt godt her.


6. W ciemności krzyczą nietoperze.

I mørket skriker flaggermus.

 

3. Fyll ut setningene med følgende ord:


1. Hvordan kan jeg se ting i _____mørket___________?

2. Det ____banker____________ på døra.

3. For et rot! Det ligger søppel ____overalt______________.

4. På halloween pleier vi å ha ______skumle___________ kostymer på oss.

5. _________________ er de eneste pattedyrene som kan fly.

6. Venninna mi er så ______redd_____________ for edderkopper.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Halloween

Norweskie słówka na Halloween - kursy norweskiego online

Halloween w Norwegii

Halloween to święto obchodzone co roku 31 października. Halloween to po norwesku: Allehelgensaften, czyli wigilia dnia Wszystkich Świętych (allehelgensdag).
Tradycja tego święta wywodzi się ze starożytnego celtyckiego święta Samhain, podczas którego ludzie rozpalali ogniska (å tenne et bål) i nosili kostiumy (kostymer) odstraszające duchy (spøkelser).
W VIII wieku papież Grzegorz III wyznaczył dzień 1 listopada jako dzień ku czci wszystkich świętych. Wkrótce Dzień Wszystkich Świętych włączył niektóre tradycje Samhain. Poprzedni wieczór był znany jako Wigilia Wszystkich Świętych, a później Halloween. Z biegiem czasu Halloween przekształciło się w dzień pełen atrakcji, takich jak „cukierek albo psikus” (Knask eller knep! ), rzeźbienie lampionów z dyni (å skjære gresskar), zakładanie kostiumów i jedzenie smakołyków.
Teraz jest ono hucznie obchodzone także w Norwegii.

et bein – kości
en kost – miotła
en begravelse – pochówek
et kadaver, et lik – zwłoki
et stearinlys – świeczka
godteri – cukierki
ei kappe – peleryna
ei kiste – trumna, szkatuła
ei gryte – kocioł
en kirkegård – cmentarz
et spindelvev – pajęczyna

Kursy języka norweskiego - Halloweenowe słownictwo

et kostyme – strój, przebranie
ei kråke – wrona
en krypt – krypta
øyeepler – gałki oczne
glør – węgielki
hoggtenner – kły
en fullmåne – pełnia księżyca
en spøkelsesby – wymarłe miasto (dosł. miasto duchów)
en kirkegård – cmentarz
et hjemsøkt hus – dom grozy, nawiedzony dom
ei lanterne – latarnia
en magi – magia
en maske – maska
en midnatt – północ
et måneskinn – światło księżyca
et mareritt – koszmar
en trylledrikk – eliksir
et gresskar – dynia
RIP – hvil i fred – spoczywaj w pokoju
et skjelett – szkielet
en hodeskalle – czaszka
en sjel – dusza
en trolldom – zaklęcie
et edderkoppnett – pajęczyna
ei overtro – przesąd, zabobon
en gravstein – nagrobek
ugudelige aktiviteter – bezbożne zajęcia
en uhellig grunn – bezbożna ziemia
en tryllestav – różdżka
en parykk – peruka
et hekseri – czary
en heksejakt – polowanie na czarownice

Kursy języka norweskiego - słownictwo Halloweenowe

Przymiotniki

nifs – upiorny
overnaturlig – nadprzyrodzony
ugudelig – bezbożny
grufull – koszmarny; straszny
obskur – mroczny; ponury;
gyselig – straszny; okropny;

Halloweenowe aktywności

å skjære gresskar – wycinanie dyni
å kle seg ut – przebieranie się
Knask eller knep! – cukierek albo psikus 
å få godteri – dostać słodycze
å gå på en kostymefest – iść na imprezę przebieraną
å spille spill – grać w gry
å tenne et bål – rozpalić ognisko
å besøke et hjemsøkt hus – odwiedzić nawiedzony dom
å dekorere huset – udekorować dom
å fortelle pirrende historier – opowiadać historie mrożące krew w żyłach

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2

Samochodowe słownictwo

Kursy języka norweskiego - cześci samochodowe

Posiadasz samochód i mieszkasz w Norwegii? Koniecznie musisz znać to słownictwo! Z tego wpisu dowiesz się, jak nazywają się poszczególne części samochodu, jakie rodzaje samochodów mamy i poznasz wyrażenia przydatne jeśli prowadzisz.

Części samochodowe

ei bakrute – tylna szyba
et dørhåndtak – klamka
et frontrute – przednia szyba
en vindusvisker – wycieraczka
et panser – maska
frontlykter – reflektory przednie
en støtfanger – zderzak
en dekk – opona
ei dør – drzwi
navkapsler – kołpaki
et hjul – kolo
et baklys – tylne światło
et bensintanklokk – korek zbiornika paliwa
et bilbelte – pas bezpieczeństwa
et nummerskilt – tablica rejestracyjna
et bagasjerom – bagażnik
en lyddemper – tłumik
en bremsepedal – pedał hamulca
en gasspedal – pedał gazu
en girstang – dźwignia zmiany biegów
en fjæring – zawieszenie

 
 
 

Przydatne wyrażenia

Mannen fester setebeltet. – Mężczyzna zapina pas bezpieczeństwa.
Bilmekaniker skifter dekk. – Mechanik samochodowy zmienia oponę.
Jeg har et flatt dekk. – Złapałem gumę.
Jeg har hatt en krasj. – Miałem wypadek.
Speilet ble revet av. – Lusterko zostało wyrwane.
Jeg har skrapet på døren. – Zadrapałam drzwi.
Det er en merkelig støy i fjæringen. – W zawieszeniu słychać dziwny dźwięk.
Det er et hull i lyddemperen. – W tłumiku jest dziura.
Bilen låser seg ikke. – Samochód nie zamyka się.
Motoren fungerer ujevnt. – Silnik pracuje nierówno.

Rodzaje samochodów

en personbil – samochód osobowy 
en lastebil – ciężarówka
en lastebil med tipp – wywrotka
en bobil – kamper
en elbil – samochód elektryczny
en varebil – samochód dostawczy
en hybridbil – samochód hybrydowy
en kabriolet – kabriolet

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Preteritum i Perfektum

Kiedy używamy w j. norweskim Preteritum a kiedy Perfektum

Użycie czasów preteritum i perfektum to nie lada wyzwanie dla większości uczących się norweskiego. Wiele osób zadaje pytania: czy jest w ogóle sens uczyć się tylu czasów? Nie wystarczy mi jeden? Okazuje się, że forma tego samego czasownika, tylko w innym czasie, może oddać zupełnie inne znaczenie.

I chociaż jest sporo zasad kiedy używamy którego czasu, to jeśli dopiero zaczynasz uczysz się różnicy pomiędzy Preteritum a Perfektum, to wystarczy, że zapamiętasz jedną główną:

Preteritum używamy kiedy mówimy o czynnościach zakończonych w określonym czasie w przeszłości. Perfektum, kiedy dana czynność zaczęła się w przeszłości i wciąż trwa lub chcemy podkreślić jej wpływ na teraźniejszość.

Wszystkie inne, bardziej szczegółowe zasady, zamieszczamy poniżej.

Preteritum

Czas preteritum tworzymy poprzez odmianę czasownika w zdaniu do jego drugiej formy. Czasowniki dzielimy na 4 grupy + czasowniki nieregularne a ich odmiany trzeba w większości nauczyć się na pamięć.

Czas Preteritum stosujemy wtedy, gdy:

1. Mówimy o czynnościach zakończonych + podajemy określony czas

Preteritum będzie zawsze prawidłowym wyborem jeśli podajemy KIEDY w przeszłości coś się zadziało.

Jeg jobbet i går.
Pracowałam wczoraj.

Jeg så Eurovision på lørdag.
Oglądałem Eurowizję w sobotę.

For to dager siden var jeg i Kraków.
Dwa dni temu byłam w Krakowie.

Preteritum będziemy używali zawsze kiedy występuję któreś z tego typu określeń:

  • i går 
    (wczoraj, przedwczoraj…)
  • på mandag
    (określony dzień tygodnia)
  • for 5 år siden
    (wyrażenie x lat, dni, godzin, temu…)
  • i går kveld
    (zbitki typu wczoraj wieczorem….)
  • i juni/juli
    (określony miesiąc)
  • i 2015
    (określony rok)

2. Zdajemy relację z jakiegoś wydarzenia.

Czasu preteritum użyjemy taże kiedy opowiadamy o jakimś wydarzeniu z przeszłości i jego następstwach. Tak, jakbyśmy chcieli napisać o nim książkę.

Først spiste vi snacks. Etterpå drakk vi shots. Til slutt kastet noen opp.
Najpierw zjedliśmy przekąski. Potem wypiliśmy shoty. Na koniec kilka osób wymiotowało.

Først besøkte jeg foreldrene mine. Etterpå syklet jeg. Jeg var på grillfest med vennene mine.
Najpierw odwiedziłem moich rodziców. Potem jeździłem na rowerze. Byłem na grillu z moimi przyjaciółmi.

3. Mówimy o nierzeczywistych sytuacjach.

Czasu preteritum używamy przy zdaniach warunkowych, często z wykorzystaniem Hvis + czasownika modalnego w tym samym czasie.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke selge dette huset.
Gdybym był tobą, nie sprzedałbym domu.

Hvis jeg var deg, ville jeg ikke gjøre det.
Gdybym była tobą, nie zrobiłabym tego.

Hvis jeg var rik, skulle jeg besøke alle verdens land.
Gdybym była bogata, zwiedziłabym wszystkie kraje świata.

4. Kiedy chcemy być bardzo uprzejmi.

Jednym ze sposobów, nadania naszej wypowiedzi upejrzemego tonu, jest zmiana czasownika (szczególnie modalnego) na czas Preteritum. Norwedzy nie stosują tak dużo słówka „proszę”, możesz więc często spotkać się z tą konstrukcją.

Kunne du bringe papirene fra kontoret?
Czy mógłbyś przynieść dokumenty z biura?

Det var god kaffe.
To była dobra kawa.

Kursy języka norweskiego - perfektum czy preteritum

Perfektum

Czas Perfektum to czas przeszło-teraźniejszym. Zdania z jego użyciem muszą więc być w jakiś sposób powiązane z teraźniejszością. Pasuje on w sytuacjach, kiedy dana sytuacja wciąż trwa, lub jej efekty wciąż się utrzymują.
Czas ten tworzymy poprzez dodanie do trzeciej formy czasownika Har.

❗️ OSOBA + HAR + OSTATNIA FORMA CZASOWNIKA Z TABELI (SPIST, GJORT, VÆRT osv.)

Jeg har vært i Spania.
(zdanie twierdzące)

Har du vært i Spania?
(pytanie przez inwersję, Har jest na 1. miejscu)

Jeg har ikke vært i Spania.
(Przeczenie. Ikke stawiamy po har)

Czasu tego użyjemy gdy:

1. Skupiamy się na czynności, a nie na czasie kiedy coś zostało wykonane.

Jeg har spist.
Zjadłam.

Jeg har lest denne boka.
Przeczytałam tą książkę.

Jeg har lagd middag.
Zrobiłem obiad.

Ale Uwaga! Jeśli mówimy kiedy coś się wydarzyło, używamy znów Preteritum.
Har du lest denne boka? -> Ja, jeg leste den for to dager siden. 

2. Kiedy mówimy o czynności, która zaczęła się w przeszłości i trwa dalej.

Jeg har bodd i Norge i fem år.
Mieszkam w Norwegii od 5 lat.

Jeg har vært i Tyskland i 3 dager.
Jestem w Niemczech od 3 dni.

Jeg har ikke jobbet på to dager.
Od dwóch dni nie pracuję.

Vi har ikke sett hverandre på lenge.
Nie widzieliśmy się od długiego czasu.

3. Mówimy o czynności, która musi zostać wykonana przed inną czynnością (w teraźniejszość i przyszłości)

Når jeg har spist middag, skal jeg på tur.
Jak zjem, pójdę na spacer.

Når jeg har kommet hjem, skal jeg lære norsk.
Jak wrócę do domu, pouczę się norweskiego.

4. Opowiadamy o doświadczeniach życiowych.

Perfektum to też domena doświadczeń życiowych. Jeśli chcemy powiedzieć, że zawsze lub nigdy czegoś nie robiliśmy to użyjemy właśnie tego czasu. 

alltid   ->  Jeg har alltid kommet på jobb presis.
zawsze – Zawsze przychodzę do pracy na czas.

ofte -> Jeg har ofte våknet om natten.
często – Często budzę się w nocy.

aldri -> Jeg har aldri vært i Tyskland.
nigdy – Nigdy nie byłem w Niemczech.

noen gang  -> Har du noen gang spist reker?
kiedyś – Czy jadłeś kiedyś krewetki?

i det siste  -> I det siste har jeg vært i Ålesund.
ostatnio – Ostatnio byłam w Ålesund.

nettopp -> Jeg har nettopp snakket med ham.
właśnie – Właśnie z nim rozmawiałem.

allerede -> Jeg har allerede våknet opp.
już – Już się obudziłam.

5. Mówimy o okresach, które jeszcze się nie zakończyły:

Jeżeli w zdaniu mówimy o jakiś okresie, który wciąż trwa, np. dzisiaj, w tym tygodniu czy w tym roku, to wciąż użyjemy Perfektum, pomimo, że podajemy określony czas. Ponieważ ten okres wciąż trwa, nie należy jeszcze całkiem do przeszłości (nie możemy więc użyć Perfektum).

i dag   -> Jeg har spist bare et måltid i dag.
dzisiaj – Dzisiaj zjadłam tylko jeden posiłek.

denne uka -> Denne uka har jeg spilt fotball.
w tym tygodniu – W tym tygodniu grałam w piłkę nożną.

i år -> Jeg har reist til Norge i år.
w tym roku – Byłam w Norwegii w tym roku.

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
gramatyka poziom B1-B2

Hel, hele, alt, alle… Jak jest stosować?

Hei! W tym wpisie na tapetę bierzemy przymiotniki kwantyfikujące które poznajemy zazwyczaj już na samym początku nauki: hel i all. Słówka te określają ilość całkowitą czegoś i oznaczają „całe” lub „wszystkie” i często są stosowane zamiennie, co nie zawsze jest gramatycznie poprawne. Chociaż „hel” i „all” oznaczają prawie to samo, musimy ich używać zgodnie z pewnymi zasadami. Już wyjaśniamy o co chodzi :).

All i Alt + rzeczownik niepoliczalny

„All” używamy z rzeczownikami niepoliczalnymi które mają rodzajnik męski (en) lub żeński (ei) a „alt” z tymi które są rodzaju nijakiego (et).
Rzeczowniki niepoliczalne to takie których nie możemy ławo policzyć, jak płyny, gazy czy produkty na wagę, np. kawa, woda, jedzenie, ser, szynka.
All i Alt oznaczają całość czegoś.

Vi spiste all maten.
Zjedliśmy całe jedzenie.

Du drakk all kaffen.
Wypiłeś całą kawę.

Hun spilte alt vannet.
Ona wylała całą wodę.

Jeg forstår alt.
Rozumiem wszystko.

Han vet ikke alt.
On nie wie wszystkiego.

Alle + określone rzeczowniki policzalne

„Alle” jest bardzo nadużywane i stosowane we wszystkich sytuacjach z pominięciem innych przymiotników. Jest to niepoprawne i „alle” stosujemy jedynie w połączeniu z rzeczownikami policzalnymi. W tym złożeniu występują one w formie określonej.

De leste alle bøkene.
Oni przeczytali wszystkie książki.

Alle gjestene gikk hjem.
Wszyscy goście poszli do domu.

Vi inviterte alle vennene våre.
Zaprosiliśmy wszystkich naszych przyjaciół.

Barna spiste alle smørbrødene.
Dzieci zjadły wszystkie kanapki.

W sytuacjach kiedy mówimy o czymś ogólnym, nie o konkretnej, określonej grupie, możemy użyć też formy nieokreślonej rzeczownika.

Alle mennesker som trener er i god form.
Wszyscy ludzie którzy trenują są w dobrej formie.

Jeg liker alle norske sanger.
Lubię wszystkie norweskiego piosenki.

Hel i Helt + rzeczownik nieokreślony w liczbie pojedynczej

„Hel” używamy z rzeczownikami policzalnymi które mają rodzajnik męski (en) lub żeński (ei) a „helt” z tymi które są rodzaju nijakiego (et). Słówka te stosujemy jedynie kiedy mówimy o pojedynczej rzeczy, która jest w formie nieokreślonej, tj. przed rzeczownikiem stoi rodzajnik.

Han spiste en hel kake.
On zjadł całe ciasto.

Vi sov en hel dag.
My spalimy cały dzień.

Du har et helt rom for deg selv.
Ty masz cały pokój dla siebie.

Hun skrev ei hel side.
Ona zapisała całą stronę.

Hele + rzeczownik określony w liczbie pojedynczej

„Hele” stosujemy w takiej samej sytuacji jak „hel”i „hele” ale mamy na myśli konkretną rzecz, rzeczownik jest więc w formie określonej.

Vi sov hele dagen.
Spaliśmy cały dzień.

Han leste hele bøka.
Przeczytałam całą książkę.

Hele kaken er til deg.
Całe ciasto jest dla ciebie.

Jeg reiste rundt hele verden.
Objechałam cały świat.

W tego typu zdaniach często używane jest Alle, co jest błędem. Jeśli powiemy „alle verden”, będzie to znaczyło, że światów jest więcej a jeśli mamy na myśli tylko naszą planetę, to jest ona jedna :). Pamiętaj więcej: hele – pojedyncza rzecz, alle – liczba mnoga, wiele rzeczy.

 

Możecie nas znaleźć także na:
Facebook’u, Instagramie oraz TikToku!

Zapraszamy również do nas na zajęcia indywidualne oraz kursy grupowe.

Kategorie
poziom A1-A2 poziom B1-B2 słownictwo

Unikalne norweskie słówka

Jest w języku norweskich wiele słówek, które mogą wiele nam powiedzieć o  norweskiej kulturze i społeczeństwie. Norwegowie są narodem bardzo aktywnym, spędzającym dużo czasu na zewnątrz, nawet podczas brzydkiej pogody (znasz sławne norweskie powiedzenie: Det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær. – Nie ma złej pogody, są tylko złe ubrania.). Są oni bardzo przywiązani do natury i wielu z nich posiada swoje własne domki letniskowe, które nazywają się ,,hytte”.

Norwedzy często wybierają się tam na wycieczki z rodziną i przyjaciółmi, a taką wyprawę nazywają:

hyttetur
– wycieczka do domku letniskowego

A jeśli nie posiadamy własnej hytty, może też skorzystać z

bobil
– ,,bo” oznacza mieszkać a ,,bil” – samochód. Bobil więc, to kamper.

Ponieważ w Norwegii dostęp do pięknych gór i fjordów jest wszechobecny, oprócz hyttetur, napotkamy również na:

fjelltur
– wycieczka w góry
czy
skitur
– wycieczka na narty

Na tego typu wyprawach nie może zabraknąć odpowiedniego prowiantu! Norwedzy wtedy jedzą:

matpakke
– ,,drugie śniadanie”,  jedzenie, często w formie kanapki, brane ze sobą do szkoły, pracy lub na wycieczkę z

pålegg
– wszystko to, co możesz położyć na kanapce: ser, szynka, warzywa….

Norwegia jest drugim, zaraz po Finlandii, krajem, gdzie pije się najwięcej na świecie kawy. Dlatego wraz z matpakke, zawsze musi być kaffe, inaczej człowiek może cierpieć na:

kaffetørst 
– dosłownie: spragniony kawy

A skąd wiemy, że czas na wycieczkę? Ano dlatego, że jest

utevær
– ,,ute” – oznacza na zawnątrz, utevær oznacza więc pogodę, odpowiednią do spędzania czasu na świeżym powietrzu 

Ale ładna pogoda to okazja nie tylko na pieszą wycieczkę, ale również na utepils po pracy!

utepils – Piwo, które pije się na zewnątrz w słoneczny dzień. Gdy tylko stopnieje śnieg, Norwedzy tłumnie odwiedzają ogródki piwne.

Oprócz słówek związanych z naturą i podróżowaniem, w języku norweskim mamy również kilka innych ciekawych zwrotów, które nie tak łatwo przetłumaczyć na język polski:

kjæreste
– tak mówimy na kochaną osobę, partnera bądź partnerkę niezależnie jakiej jest płci. Może to być chłopak lub dziewczyna.
ildsjel
– ild oznacza ogień, a sjel – duszę. Ildsjel powiemy o osobie pełnej pasji, bezinteresowanie zaangażowanej w jakąś sprawę.
agurknytt
– dosłownie: ogórkowe wiadomości. To słowo jest używane do opisania wiadomości lub informacji, które są całkowicie nieciekawe lub nieistotne.
døgnvill
– to słowo jest używane do opisania uczucia dezorientacji z powodu braku snu lub świadomości, która jest godzina.

Sprawdź wymowę w video poniżej!

 

Zapraszamy na kursy grupowe oraz zajęcia indywidualne!

Norsk Nå
Powered by  Zgodności ciasteczek z RODO
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.